Gisteren maakte de Nieuw-Zeelandse politie bekend een onderzoek te zijn begonnen naar de dreigementen, die al enkele maanden spelen. Daarop werd de handel stilgelegd in aandelen van diverse zuivelbedrijven, waaronder ’s werelds grootste zuivel­exporteur Fonterra.

Premier John Kerry sprak in een verklaring van ecoterrorisme. Hij verzekerde ongeruste ouders dat alle denkbare maatregelen zijn genomen om de veiligheid van het voedsel te waarborgen. Tienduizenden testen zijn er inmiddels uitgevoerd, het bewuste gif werd niet gevonden.

Wat is er precies gebeurd?

Zo’n vier maanden geleden kwamen er bij zuivelondernemingen in Nieuw-Zeeland dreigbrieven binnen met kleine pakjes melkpoeder. De melkpoeder was besmet met het gif 1080. De briefschrijver(s) eist (eisen) dat de regering een einde maakt aan het gebruik van 1080, en wel voor het einde van de maand maart. Gebeurt dat niet, dan zal babymelkpoeder met het gif besmet worden.

Wat is 1080?

Dit is een zogeheten rodenticide, een middel om knaagdieren te bestrijden. Ook andere zoogdieren die het binnenkrijgen gaan dood. Het middel is zeer giftig maar wel biologisch afbreekbaar. De werkzame stof is natriumfluoracetaat. In Nieuw-Zeeland wordt het op grote schaal gebruikt om de populatie buideldieren, met name de uit Australië geïmporteerde voskoesoe (die rundertuberculose verspreidt), en ratten onder controle te houden. In het land woedt al geruime tijd een felle discussie tussen voor- en tegenstanders. Dierenrechtenactivisten ageren tegen het gebruik van 1080, omdat dieren die het middel binnenkrijgen een langzame en pijnlijke dood zouden sterven. Boeren maar ook natuurbeschermers, die de inheemse fauna willen beschermen tegen exotische soorten, pleiten voor handhaving van het product.

Is de zuivelindustrie belangrijk voor Nieuw-Zeeland?

Jazeker, de sector is goed voor 29 procent van de export van het land. China is de grootste klant en neemt per jaar voor 9 miljard euro aan producten uit Nieuw-Zeeland af. Grootste zuivelonderneming is Fonterra met een jaaromzet van 12 miljard euro. Fonterra is de vierde zuivelreus van de wereld, nog net iets groter dan het Nederlandse FrieslandCampina.

Wat doet Fonterra om klanten gerust te stellen?

Volgens de Nederlandse topman Theo Spierings zijn er onmiddellijk strenge maatregelen genomen, waaronder extra controles en veiligheidsmaatregelen. Zowel rauwe melk (boerderijmelk) als verwerkte zuivelproducten worden getest. Sinds januari wordt elke tankwagen die de fabrieken binnenkomt, bemonsterd. Alle kindervoeding en babymelkpoeder die na 1 september is gemaakt, is onderzocht. Spierings noemde het dreigement om voedsel te vergiftigen gisteren „een verachtelijke misdaad en poging om Nieuw-Zeeland te chanteren.”

Heeft de kwestie gevolgen voor de Nederlandse zuivelindustrie?

Een woordvoerder van brancheorganisatie NZO kon daar gisteren „geen zinnig woord” over zeggen. Duidelijk is wel dat Nieuw-Zeeland een grote speler is op de groeiende Aziatische zuivelmarkt, waar ook FrieslandCampina zijn vleugels steeds verder uitslaat. Dat die markt gevoelig is voor voedselschandalen bleek twee jaar geleden, toen Chinezen massaal babyvoeding insloegen in Europese winkels omdat ze de eigen industrie niet meer vertrouwden. In 2008 kwamen zes Chinese kinderen om het leven en werden er honderdduizenden ziek na het drinken van met melamine besmette melk. Deze stof zorgt ervoor dat niet te zien is dat melk met water is aangelengd.