Dat maakte de regeringsleider bekend op een inderhaast belegde persconferentie. Schröder zei dat hij zich op zijn taak als kanselier en regeringsleider wil concentreren.

Volgens waarnemers is de echte reden voor Schröders aftreden de onvrede binnen zijn partij over de hervormingskoers van de regering en de slechte scores in de peilingen. Müntefering moet de achterban duidelijk gaan maken dat de hervormingen noodzakelijk zijn. Hij wordt gezien als iemand die linkser is en daarom dichter bij de meeste kiezers staat. Ook de secretaris van de partij, Olaf Scholz, stapt op.

De linkervleugel van de SPD is ontevreden over de manier waarop Schröder het mes zet in de verzorgingsstaat. Schröder zegt dat hij niet anders kan, omdat het systeem anders onbetaalbaar wordt. Zijn aftreden als voorzitter is „in het belang van het vernieuwingsproces in Duitsland”, zei Schröder. Duitsland zit volgens de bondskanselier „in het belangrijkste hervormingsproces na de Tweede Wereldoorlog.”

Schröder wil eind maart een partijcongres beleggen waarop Müntefering kan worden gekozen. Schröder blijft aan als kanselier. Hij combineerde beide functies sinds begin 1999, toen een machtsstrijd met de linksere Oskar Lafontaine uitliep op Lafontaines aftreden als partijvoorzitter en minister van Financiën.

Oppositieleider Angela Merkel van de CDU zei dat Schröders opstappen als voorzitter aantoont dat hij zijn eigen partij niet heeft kunnen overtuigen van de noodzaak van de hervormingen. Waarom zou de rest van het land die noodzaak dan wel inzien? vroeg Merkel zich af. „Dit wijst op een totaal verlies van gezag. Het is het begin van het einde voor kanselier Schröder en het begin van het einde voor zijn regering.”

Ook de invloedrijke minister-president van Beieren, de CSU’er Edmund Stoiber, reageerde in deze zin. „Wie zijn partij niet kan overtuigen, kan de bevolking ook niet overtuigen.”