Kerry wint voorverkiezingen New Hampshire
Senator John Kerry heeft dinsdag 39 procent van de Democratische stemmen veroverd bij de voorverkiezingen in New Hampshire. Dat is een opmerkelijk resultaat gezien het feit dat hij enkele weken geleden in de opiniepeilingen nog 34 procent achterlag op Howard Dean, die meende New Hampshire al in z’n zak te hebben. „Ik zal een eind maken aan de speciale groepsbelangen en het Amerika van de gelijke rechten herstellen”, beloofde Kerry de Democraten.
De caucus (volksraadpleging) in Iowa veranderde het sombere beeld voor Kerry vorige week maandag radicaal met een overwinning voor de senator uit Massachusetts en een derde plaats voor Dean. In New Hampshire wist Kerry dit momentum voor zijn campagne dinsdag te behouden. Howard Dean herstelde zich, maar hij bleef met 26 procent van de Democratische stemmen zover achter bij Kerry dat veel politieke waarnemers vraagtekens zetten bij de levensvatbaarheid van zijn verdere campagne.
New Hampshire werd een grote teleurstelling voor oud-NAVO-opperbevelhebber Wesley Clark, die 12 procent van de Democraten achter zich kreeg en de derde plaats deelde met senator John Edwards (12 procent). Groter nog was de teleurstelling voor senator Joseph Lieberman, die met 9 procent als vijfde eindigde. Lieberman beloofde de strijd voor zijn „zaak” niet op te geven, maar daarover beslist hij niet zelf. De uitslag van deze vroege voorverkiezingen beslist namelijk in hoge mate wie de sponsors hun geld voor een verdere campagne de moeite waard achten.
De Democraten moeten later dit jaar opboksen tegen president George Bush -de enige reële kandidaat bij de Republikeinen- die dan waarschijnlijk over een record verkiezingsschatkist van 200 miljoen dollar beschikt. Zonder sponsors om campagne-uitgaven, een staf, hulpverleners en advertenties te betalen is de politieke strijd onmogelijk. „Uit exitinterviews blijkt dat in New Hampshire de meeste Joden op senator John Kerry gestemd hebben, daarna op oud-generaal Wesley Clark en pas in de derde plaats op de Jood Lieberman. Het ziet er voor de laatste dus niet best uit”, meent professor politicologie Alan Brown van de universiteit van Boston.
Wordt Kerry nummer 1 bij de Democraten? „Hier is enige voorzichtigheid geboden. Uit opiniepeilingen blijkt dat de ideeën van Howard Dean, onder meer over de economie en over de ziektekostenverzekering, onder de Democraten populairder waren dan de voorstellen van John Kerry. Maar de meeste Democraten denken dat Kerry een betere kans heeft om Bush in november te verslaan. Kerry is overigens rooms-katholiek. Vraag is hoe die factor uitpakt in de rest van het land”, aldus Brown.
Kerry en Dean scoorden dinsdag goed in New Hampshire, maar hoe doen deze kandidaten uit het welvarende New England (noordwesten van de VS) het in de zuidelijke staten? Dat is het thuisland van Wesley Clark (Arkansas) en senator John Edwards (Noord-Carolina). De laatste moet volgende week winnen in Zuid-Carolina, de ’achtertuin’ van zijn eigen staat. Hij moet daar opboksen tegen een actieve campagne van Clark én tegen Kerry en Dean die zich door hun resultaten in New Hampshire gesterkt voelen. Het wordt interessant om te zien hoe de laatste twee -allebei uit noordelijke staten met een voornamelijk blanke bevolking- zich in het zuiden opstellen tegenover problemen die specifiek gerelateerd zijn aan minderheden zoals Latino-kiezers en de zwarte oftewel de Afro-Amerikaanse bevolking.
Hoewel nog moeilijk te zeggen is welke Democraat het in het najaar zal opnemen tegen president Bush, is het veld na New Hampshire alweer kleiner geworden. Dennis Kucinich kreeg dinsdag zegge en schrijve 2 procent van de stemmen en telt verder niet meer mee. Lieberman is waarschijnlijk ook spoedig uitgespeeld en de kansen van de zwarte dominee Al Sharpton uit New York slaat niemand hoog aan. Het gaat dus verder om het viertal Kerry, Dean, Clark en Edwards, waarbij de twee eersten waarschijnlijk zullen strijden om de Democratische presidentskandidatuur. Edwards of Clark zouden dan later als vice-presidentskandidaat binnengehaald kunnen worden, om het Democratische team in het zuiden te versterken.
„Het is allemaal nog een beetje speculeren, maar de contouren van de eindstrijd -bij de Democraten welteverstaan- worden wat duidelijker”, meent politiek analist Stephen Hess van het Brookings Research Instituut in Washington. Hij verwacht net als in 2000 opnieuw een nek-aan-nekrace tussen Democraten en Republikeinen, want politiek is Amerika volgens Hess na drie jaar Bush-bestuur „verdeelder dan ooit.” Misschien was de hoge opkomst dinsdag van de Democraten in New Hampshire -naar schatting 200.000 kiezers- een voorbode van de felle verkiezingsstrijd die Hess verwacht. Uit exitinterviews blijkt dat de oorlog in Irak voor de Democraten overigens niet het belangrijkste onderwerp is. Zij pleiten in de eerste plaats voor een hervorming van het ziektekostensysteem en vervolgens voor een gezonde economie die banen schept.