De werkgevers willen de zondagstoeslag afbouwen, maar de vakbonden houden vast aan de huidige regeling. Verder praten heeft geen zin, zo hebben beide partijen geconcludeerd. De onderhandelingen over een nieuwe cao, die al een jaar liepen, zijn daarom stopgezet. Onder de cao vallen 100.000 medewerkers.

Werknemers in de branche krijgen tot nu toe een toeslag van 100 procent als ze op zondag werken. INretail vindt dat „niet meer van deze tijd.” Volgens de werkgeversorganisatie is zondagsopenstelling in deze sector voor consumenten „net zo vanzelfsprekend als op andere dagen.” INretail-voorzitter Jan Meerman concludeert: „Met de traditionele vakbonden komen we er niet uit. Dat boek is definitief dichtgeslagen.”

In een verklaring op haar website stelt de brancheorganisatie dat „de verandering die zich in de retail voltrekt” het noodzakelijk maakt om de arbeidsvoorwaarden aan te passen en meer flexibiliteit mogelijk te maken. Vasthouden aan „verouderde waarden” belemmert dat, stelt INretail.

Onderhandelaar Ron Peters van FNV Bondgenoten –zelf praktiserend rooms-katholiek– zegt dat die laatste zinsnede hem diep raakt. De vakbond vindt dat werknemers recht hebben op minimaal één rustmoment in de week. „Vanouds is dat de zondag. Als mensen al bereid zijn die dag te werken, hoort daar een extra beloning bij.”

Peters vreest dat er een wissel omgaat als de werkgevers in de modebranche hun zin krijgen. „Zij stellen dat de zondag een normale werkdag moet zijn. We krijgen dit nu bij bijna alle cao-onderhandelingen in de detailhandel op tafel. Ik maak me grote zorgen dat Den Haag straks ook aan de bescherming van werknemers tegen zondagsarbeid gaat tornen.”

Peters zegt dat de werkgevers van INretail de bonden hebben „gechanteerd.” „Ze willen alleen praten als wij vooraf bereid zijn de zondagstoeslag af te bouwen.”

De betrokken bonden –naast FNV Bondgenoten zijn dat CNV Dienstenbond, De Unie en RMU– lichten op korte termijn hun leden in. Volgens Peters is het zaak dat werknemers goed weten wat hun rechten zijn, nu de sector zonder cao verder gaat. „Bij nieuw personeel kunnen werkgevers proberen ruimere voorwaarden in te bouwen, op het niveau van het burgerlijk wetboek. Juridisch ontstaat er nu een heel moeilijke situatie. Het is voor werknemers opletten geblazen dat ze van werkgeverszijde geen eenzijdige verplichtingen krijgen opgelegd.”

De opstelling van werkgeversvoorman Jan Meerman –lid van de Gereformeerde Gemeenten en voormalig lid van de raad van toezicht van het Van Lodenstein College en het Hoornbeeck College– bevreemdt Peters.

„Het verbaast mij dat iemand die privé werken op zondag princi­pieel afwijst, in een zakelijke omgeving dit wél zo ventileert. Mijn eigen privé-opvatting is niet anders dan mijn zakelijke. Ik heb Meerman daar weleens mee geconfronteerd. Ik heb dit nooit helemaal kunnen rijmen.”

Meerman zelf was vrijdag niet bereikbaar voor commentaar. Een woordvoerder van INretail stelde dat de privéovertuiging van de voorzitter losstaat van diens bestuurlijk optreden. „Dat houdt hij gescheiden.”

Vakorganisatie RMU laat weten zich in deze kwestie principieel op te stellen. „Het liefst zouden wij zien dat alle winkels in Nederland op zondag gesloten zouden blijven. In ieder geval houden we vast aan het wettelijk recht van werknemers om arbeid op zondag te weigeren”, zegt RMU-coördinator arbeidsvoorwaardenbeleid Chris Baggerman.

RMU-leden worden volgens hem niet getroffen als de zondags­toeslag zou verdwijnen. „Dat neemt niet weg dat de RMU de andere vakorganisaties die pleiten voor het behoud van de zondagstoeslag, steunt. De zondag dient, wat ons betreft, blijvend gezien te worden als een apart gezette dag.”