Winkelend publiek kan er aan de vooravond van Halloween niet omheen. Rijk uitgedoste etalages moeten de kopers verlokken tot het inslaan van allerlei artikelen die met Halloween te maken hebben.

Grafstenen, griezelkostuums, angstaanjagende maskers, skeletten en zelfs bloederige afgehakte handen, voeten of vingers –nauwelijks van echt te onderscheiden– zijn verkrijgbaar. Tubes nepbloed maken het rijtje attributen compleet.

Kopers die er niet op uit willen, kunnen thuis via internet Halloweenartikelen inslaan. Zo bieden (buitenlandse) websites kostuums aan voor duivels, engelen des doods en zelfs „sexy ebolapakken.” Ook zijn er grafstenen te bestellen, evenals doodskoppen, bebloede afgehakte lichaamsdelen en overig horrorspul. Eentje gaat nog verder en biedt een „bloederig moordenaarsschort met hakmessen” aan. ”Ga als enge moordenaar met dit bloederige schort”, zo meldt de beschrijving van het product.

”Nederlanders steeds gekker op Halloween”, kopt het ANP afgelopen week. Het persbureau citeert de uitbater van een feestartikelenwinkel in de Haagse binnenstad. „Ik zie dat de populariteit de laatste vijf jaar is toegenomen, bijna geëxplodeerd.” Volgens hem loopt het in de dagen voor het feest storm. „Vorig jaar moest ik tientallen klanten teleurstellen omdat ik praktisch helemaal uitverkocht was.”

Niet alleen het aantal klanten neemt toe, ook de bedragen die mensen besteden worden groter: „Voor een bedrijfsfeest heb ik twee enorme skeletten verkocht, dan praat je toch over een bedrag van 200 tot 300 euro per stuk.”

Halloween krijgt vooral de laatste drie jaar steeds meer ingang in Nederland, bevestigt Ineke Strouken van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed in hetzelfde artikel. „Je ziet het zelfs in bejaardentehuizen.”

Theoloog en occultismekenner prof. dr. M. J. Paul vindt de groeiende populariteit van Halloween zorgelijk. „Algemeen is het zo dat mensen de religieuze leegte die ze voelen met andere zaken opvullen. Ze hebben behoefte aan rituelen en bijzondere dagen, zoals het sinterklaasfeest en Halloween. En de commercie springt handig in op die behoeftes. Ze verdient er flink geld aan.”

Prof. Paul ziet Halloween als uitdrukking van de invloed van duistere machten. „Een deel van de fabrikanten van de Halloweenattributen zal dat ontkennen. Voor hen is het feest pure commercie. Rond Halloween is er echter wel degelijk de trend zichtbaar dat alles moet kunnen. Zoals de verheerlijking van geweld en de dood en het contact maken met overledenen. De werkelijkheid van boze geesten en demonen is echter niet iets om mee te spelen.”

Dat de artikelen rond Halloween –afgehakte handen, vingers, bebloede skeletten– een sinistere inslag hebben, hoeft eigenlijk niemand te verbazen, meent prof. Paul. „Zeer gewelddadige videospellen liggen al veel langer in de schappen. In die spellen heeft extreem geweld plaats dat in de reële samenleving onmogelijk is. Blijkbaar hebben kopers er behoefte aan om dat soort gruwelijkheden uit te leven. Het valt niet uit te sluiten dat het een keer misgaat als iemand het oog voor de realiteit verliest.”

Enger en heftiger

De voormalige heks Elly Loos vindt de groeiende populariteit van Halloween „een enge ontwikkeling.” De vrouw zwierf jarenlang regelmatig over kerkhoven om geesten van doden op te roepen. Als zwarte heks sprak ze vervloekingen uit over christenen. Totdat ze besloot een keer naar de kerk te gaan en werd gegrepen door de boodschap van het kruis.

„In ons Noord-Hollandse dorp is morgen voor de vijfentwintigste keer een Halloweenmarkt. Je komt er van alles tegen. Het wordt allemaal steeds enger en heftiger. Helaas zie je steeds vaker dat ook christelijke scholen aan Halloween doen. Pure onwetendheid. Halloween is een van de belangrijkste feesten van satanisten en heksen, terwijl de gemiddelde Nederlander het ziet als een leuk en gezellig feestje met pompoenen en verkleedpartijtjes. Dat baart me zorgen.”

Christenen verarmen steeds verder, stelt Elly, lid van een evangelische gemeente. „Ze komen nauwelijks tot niet met een tegengeluid. Sterker nog, veel christenen lopen gewoon over een Halloweenmarkt alsof er niets aan de hand is. Er zijn er zelfs die verkleed als heks een kraampje huren en er spulletjes verkopen. Ik vind dat onvoorstelbaar. Ik zie het als tekortkoming van de leiders en voorgangers in kerkelijke gemeenten dat zij hun volgelingen onvoldoende toerusten.”

De ervaring van Elly is dat mensen liever niet over hekserij en satanisme horen. „Het maakt hen angstig. Maar de realiteit is dat er nog een andere wereld is dan die waarin wij leven. Een wereld van heksen en satanisten waarin satan heerst. Die gedachte duwen mensen het liefst zo ver mogelijk weg. Een feit is dat de occulte wereld ons gaat overheersen, het wordt steeds meer gewoon gevonden. Het is vergelijkbaar met de adder onder het gras: als je weet waar die ligt, kun je eromheen lopen. Als je niet weet waar de slang ligt, ga je er eerdaags een keer op staan.”

Waarom kopen mensen attributen zoals afgehakte handen of voeten en een product zoals de moordenaarsschort? Elly: „Het sinistere trekt hen aan. Halloween biedt de ultieme kans om je even in een andere wereld van feesten en griezelen te begeven. Kennelijk hebben mensen er behoefte aan om af en toe het laagje vernis af te werpen en tijdelijk de beest uit te hangen.”

Kinderen

Wie denkt dat kinderen vanzelfsprekend worden beschermd tegen een sinister Halloween komt bedrogen uit. Steeds vaker raken kinderen volledig betrokken bij de festiviteiten. Zo bood het Anton Pieck Museum in Hattem in de herfstvakantie griezelworkshops aan voor kinderen.

Het zwembad in Katwijk stond vorige week woensdag volledig in het teken van Halloween. In Epe wordt het winkelend publiek morgenavond verrast door „veel monsterlijke types die uit het niets opdoemen.” Kinderen kunnen gratis deelnemen aan de griezelspelen. Op aanwijzing van een archeoloog kunnen de kinderen Epe „redden van de griezels, heksen, spoken en monsters.”

De toenemende betrokkenheid van kinderen bij Halloween baart ex-heks Elly zorgen. „De jongeren groeien op tot volwassenen die de andere duistere wereld heel gewoon gaan vinden. Halloween wordt steeds meer een volksfeest. Maar zo onschuldig is het allemaal niet. Zoals christenen Kerst vieren, zo viert de duisternis morgen Halloween. In de wereld van de satanisten is de avond van 31 oktober het beste tijdstip om de geesten van overledenen op te roepen.”

Het terrein van de zwarte hekserij is levensgevaarlijk, waarschuwt Elly. „Ik heb gebroken met de heksenkring, maar nog steeds houden ze me in de gaten. Ze duiken her en der op en soms zegt er eentje tegen me dat ik de groetjes krijg van de heksenleidster van destijds. Het netwerk van het satanisme is wijdvertakt. Ze weten wie je bent. Maar de Heere Jezus staat erboven. Ik ben niet bang. Zonder Jezus zou ik het niet volhouden. Het gebed is van levensbelang.”

Alert

Het stoort occultismekenner prof. Paul dat Halloween ook onder kinderen steeds populairder is. „Halloweenfeestjes worden voorgesteld als onschuldige verkleedpartijtjes die geen invloed hebben op kinderen. Het tegendeel is waar. Het gaat bij Halloween om geestenverering en contact met overledenen. Ook de visie op de dood staat mijlenver van het christelijk geloof af.”

Iemand die jarenlang in satanische kringen heeft verkeerd of zich heeft beziggehouden met hekserij kan daar jaren later nóg last van hebben, meent prof. Paul. „Ik ken mensen die na hun breuk met het occulte verleden en nu christen zijn nog steeds worden lastiggevallen. Ze worden bedreigd of er worden vervloekingen over hen uitgesproken. Het is een geestelijke strijd die zich manifesteert. Satanisten blijven soms hele nachten op om rituelen uit te voeren en krachten op te roepen om het Rijk van Christus af te breken. Wat stellen wij als christenen daar tegenover? Christenen moeten alert zijn.”

De hervormde predikant wijst erop dat het gevaar van occultisme in veel kerkelijke gemeenten niet genoeg wordt onderkend. „Gelukkig heeft de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) net voor de zomer een handreiking over bevrijdingspastoraat gepresenteerd. Ik noem dat een doorbraak. Ambtsdragers hebben genoeg te doen, maar de meeste kerkenraden richten zich op pastorale en ethische vraagstukken –zoals homoseksualiteit– die zich ook daadwerkelijk in de gemeente voordoen. Het is echter maar een kleine stap of jongeren zijn bezig met occulte zaken of spelletjes. Weten wij wat zich daar afspeelt? Voorlichting op catechisatie over occultisme of Halloween bijvoorbeeld is geen overbodige luxe.”

Halloween

Nauw verbonden met Allerheiligen (1 november) en Allerzielen (2 november) –belangrijke dagen in de anglicaanse en de rooms-katholieke traditie– is Halloween, al is dat vooral een seculier feest geworden. Halloween komt van Hallow-e’en, oftewel All Hallows Eve, in het Nederlands Allerheiligenavond. Vooral de Ieren, de Britten, de Amerikanen en de Canadezen vieren het feest. Ook in Nederland krijgt het steeds meer aandacht.