Vladimir Yakim schaamt zich voor zijn voornaam: die is dezelfde als die van de Russische president Poetin. Met een afkeurende blik wijst hij op zijn naambordje tijdens de doctoraatsweek aan de Evangelische Theologische Faculteit (ETF) in het Belgische Leuven, die vorige week werd gehouden. Yakim is directeur van de Talbot School of Theology en docent Oude Testament aan het Kiev Theological Seminary. Hij bereidt aan de ETF een promotie voor bij prof. dr. Geert Lorein op het Bijbelboek Daniël waarbij ook prof. dr. Mart-Jan Paul is betrokken.

Tijdens de doctoraatsweek vorige week kwam de moeilijke positie van de Oekraïners expliciet aan de orde. Was er vorig jaar geen vuiltje aan de lucht, nu pakken zich donkere wolken boven het geteisterde land samen. Yakim: „We hebben vorig jaar meegedaan aan de vreedzame revolutie in Kiev en hadden zelfs een opwekking verwacht. Er werden Bijbels uitgedeeld, mensen spraken vrijmoedig over het geloof, vele christenen hielden gebedsbijeenkomsten. Niemand had verwacht dat enkele weken daarna de Russen het land zouden binnenvallen.”

Orthodox

De Russen zijn uit op het zuiveren van de kerken van alles wat niet Russisch-orthodox is, aldus de Oekraïense voorganger. „Tijdens het communistische bewind in Rusland voorspelden sommigen dat er een moment zou aanbreken dat er een foto in de krant zou staan van de laatste Russische baptist. Het feit dat de opvolger van de verdreven Oekraïense president een baptist was, vormde daar niet alleen het schrijnende tegenbewijs van, maar riep ook woede op bij de Russen.”

Militaire organisaties die in de oostelijke delen van Oekraïne opereren, claimen volgens Yakim dat ze een authentiek Russisch-orthodox geloof willen propageren. „In werkelijkheid zien we hen acties ondernemen tegen protestanten, omdat deze geloofsgroepering een nauwe band zou hebben met het Westen. Voor Russen is het Westen het symbool van het kwaad, bron van alle negatieve ontwikkelingen. Daarom vormt het aanpakken van protestanten een strijd tegen het Westen.”

Yakim memoreert het afbranden van protestantse kerken en de inbeslagneming van christelijke instellingen, zoals Bijbelscholen en seminaries. „Een van de grootste christelijke instellingen in Oekraïne, de christelijke universiteit in Donetsk, is door de separatisten onlangs geclaimd voor eigen gebruik. De staf en de studenten kwamen op straat te staan. Daarnaast zijn er christenen vermoord, gemarteld en afgeperst, al is het is moeilijk om precieze cijfers te noemen.”

De baptistenvoorganger noemt de separatisten terroristen. „Jezus zegt: Aan de vruchten zult u de boom kennen. Het optreden van Russische troepen tart iedere verbeelding. Hun methode is doorgaans om bij het binnenvallen van een stad of dorp huizen in de frontlinie te vernietigen. Gebouwen worden geconfisqueerd, auto’s willekeurig in beslag genomen. Inwoners die niet meewerken, kunnen de kogel krijgen. Het is een vorm van intimi­datie. Ook het verkrachten van vrouwen is daar onderdeel van. Er zijn grote ladingen preparaten gevonden om de seksuele begeerte van separatistische strijders te stimuleren.”

Euforie weg

De euforie over de revolutie in Oekraïne is verdwenen. „Niemand had de Russische agressie zien aankomen”, zegt Yakim. „We hebben eensgezind gestreden tegen corruptie en de bevolking was optimistisch over de kansen voor het land. Mensen zijn ziek van het communisme. Er was hoop dat nieuwe waarden en normen ingang zouden vinden. Kerken en politici hebben nauw samengewerkt voor een beter Oekraïne. Ook nu beseft de overheid dat ze de kerken nodig heeft.”

De kerken in Oekraïne zijn bang voor een massale burgeroorlog. Yakim: „Op dit moment zijn de chaos en ontreddering groot. Christenen in het Westen kunnen ons land helpen door niet alleen voor vrede te bidden, maar ook de grote sociale nood te lenigen. Christenen in Oekraïne verlenen bijstand aan vluchtelingen uit de oostelijke delen, maar hebben een tekort aan middelen. We bieden psychologische ondersteuning, maar kunnen niet zonder humanitaire hulp van het buitenland. Als we deze ontvangen, kan het ons helpen om het Evangelie te verspreiden onder de slachtoffers van de oorlog.”

Yakim woont in de hoofdstad Kiev, waar het relatief veilig lijkt. Vergeet het, relativeert hij. „Poetin heeft gezegd dat het Russische leger binnen twee weken in Kiev kan zijn, zo dicht ligt de stad bij de Russische grens. Zijn woorden worden gerelativeerd als niet zo bedoeld, maar het probleem is dat het Westen zich zand in de ogen laat strooien en de Russische dreiging niet serieus neemt.”