Het telefoontje dat woon-zorgcentrum Eigen Haard in hun dorp eraan moest geloven kwam voor de bestuursleden Peter Vreeswijk en Kees Bos van de Zwanenburgse dorpsraad als een volslagen verrassing. Bos, verantwoordelijk voor de pr en de ledenadministratie: „Met de cliëntenraad hadden we weinig contact. Opeens zaten we midden in de hectiek.”

In een kantine kwamen verbijsterde groepen Zwanenburgers in februari met spoed bijeen: een inmiddels opgerichte actiegroep, de cliëntenraad en de dorpsraad. Wat te doen, was de vraag. CDA-wethouder S. Bak wierp zich op als pleitbezorger voor het behoud van Eigen Haard. Hij probeerde de cijfermatige onderbouwing van zorgconcern Amstelring, waar Eigen Haard onder valt, helder te krijgen, zeggen beide mannen. Alle partijen namen daarop een radiostilte in acht.

Vreeswijk, voorzitter: „In de media hebben we toen wel uitgelegd dat nieuwkomers hier niet meer komen wonen door de uitbreiding van Schiphol. Zwanenburg vergrijst daardoor. Als dan ook het eigen verzorgingshuis nog verdwijnt, heeft niemand hier nog perspectief.”

Het geduld van de dorpsraad werd beloond; op 2 april maakte Amstelring bekend dat Eigen Haard toch open kon blijven. Vreeswijk: „Een opsteker, maar achteraf blijft het verbazingwekkend hoe afhankelijk burgers opeens kunnen worden van een grote zorginstelling. Eerst wel sluiten, dan niet; zo ga je niet met onze oudjes om.”

Zwanenburg bestaat uit 82 aanleunwoningen voor vitale senioren en 50 kamers voor verzorging en verpleeghuiszorg. Bos: „Vooral met die vijftig kamers zat Amstelring in zijn maag. Oude bewoners vallen weg, nieuwe komen minder snel voor verpleeghuiszorg in aanmerking. Verhuurder van het pand Woonzorg Nederland en Amstelring onderhandelden wel over renovatie, zodat een deel van het verpleeghuis via de sociale woningbouw verhuurd zou kunnen worden. Maar ze kwamen er niet uit. Daarop liet Amstelring weten de huur op te zeggen. Ook voor de aanleunwoningen zou dat de doodsteek zijn geweest. Zonder de dagverzorging van Eigen Haard, de groepsactiviteiten en het restaurant zijn dat geen aantrekkelijke woonruimtes meer.”

Navraag bij het zorgkantoor leverde op dat zorgverzekeraar Zorg en Zekerheid wel degelijk bereid bleef twintig intramurale plekken voor verpleeghuiszorg te financieren. Dat bood perspectief op renovatie van deze afdeling. Kort daarop bereikten Woonzorg en Amstelring ook een akkoord over de omvorming van het verzorgingsdeel van Eigen Haard tot 28 sociale huurappartementen. Daarmee was de redding een feit.

Hoe blikken de bestuurders op de perikelen terug? Bos: „Op enig moment suggereerde Amstelring dat sloop en nieuwbouw een optie zouden zijn. Zwanenburg zou dan een nieuw woon-zorgcentrum krijgen, op de plek van De Zwaan, een centrum voor dagbesteding van Amstelring. Maar qua financiering konden ze dat volgens ons nooit rondkrijgen. En van de wethouder begrepen wij al snel dat er ook helemaal geen vergunning was aangevraagd. Het was dus een loze suggestie, misschien om Woonzorg te prikkelen snel te gaan renoveren. Of om de onrust in het dorp de kop in te drukken. Op zo’n moment merk je dat je in een steekspel bent beland.”

Vaststaat, zegt Vreeswijk, dat Amstelring wekenlang belabberd met alle belanghebbenden heeft gecommuniceerd. „Nadat ze eruit waren met alle partijen schreven ze in de nieuwsbrief dat ze het herziene plan in overweging zouden nemen. Toen schoot iedereen weer in de stress.”

Inmiddels zijn er al weken geen verrassingen meer geweest. „Eigen Haard blijft”, zegt Vreeswijk stellig. „Gelukkig maar.”

Of elders aangekondigde sluitingen ook terug te draaien waren geweest? Bos: „Dat denk ik niet, want op macroniveau blijft het bezuinigingsplaatje onveranderd. Plaatsen die in Zwanenburg onverwacht mochten blijven, moeten er elders af. We hebben geluk gehad.”

Dit is het eerste deel van een drieluik over mensen die dit jaar betrokken waren bij veranderingen in de zorg.