Sinds enkele dagen staat de Eliyahu Hanabisynagoge in de vlak bij Damascus gelegen plaats Jobar weer in het middelpunt van de belangstelling. Shlomo Bolts is een in de Verenigde Staten wonende Jood van Syrische afkomst en verbonden aan de Syrian American Council, die de zijde van de Syrische oppositie heeft gekozen. Shlomo Bolts speelde enkele dagen geleden foto’s door naar de Amerikaanse media die hem zouden zijn geleverd door activisten in Jobar. Deze foto’s zouden aantonen dat het Syrische leger vorige week de synagoge in Jobar met de grond gelijk zou hebben gemaakt.

Probleem hierbij is echter dat Israëlische media in april 2013 reeds berichtten dat de Eliyahu Hanabisynagoge van Jobar zou zijn verwoest. Alle kostbaarheden uit de synagoge zouden zijn geroofd en geplunderd. December 2013 verschenen er vervolgens weer foto’s en berichten in Israëlische kranten die aantoonden dat de synagoge in Jobar waarschijnlijk slechts licht beschadigd was. Het merendeel van de kunstschatten en objecten van religieuze waarde uit de synagoge zouden veilig in handen van „lokale leiders” zijn. De foto’s die Shlomo Bolts recentelijk in Amerikaanse media verspreidde lijken echter aan te tonen dat de synagoge van Jobar nu wel verwoest is.

De Eliyahu Hanabisynagoge in Jobar is –volgens de traditie– gebouwd door de profeet Elisa boven de rots waar de profeet Elia zich verborgen had voor zijn vervolgers. Op de trappen van deze synagoge zou de profeet Elisa vervolgens Hazaël gezalfd hebben tot koning van Aram.

Eeuwenlang fungeerde de synagoge van Jobar als bestemming voor Joodse pelgrims en Jobar kende in de middeleeuwen een bloeiende Joodse gemeenschap. Deze gemeenschap zou uiteindelijk uit Syrië worden verdreven maar liet haar synagoge achter als gedenkteken en herinnering aan de betere tijden van weleer.

Shlomo Bolts stelt dat het doek nu definitief is gevallen voor de synagoge van Jobar. In een interview verklaarde hij dat de synagoge „verwoest was door het Assadregime, net zoals de Umm al-Zinarkerk in Homs.”

Deze kerk bevindt zich in de oude stad van Homs, die sinds enige tijd weer in regeringshanden is. De christenen keren er voorzichtig weer terug. Zij zijn onmiddellijk gestart met de restauratie van hun beschadigde kerken, waaronder de Umm al-Zinar. Op foto’s die op de socialemediaplatforms verschenen, was echter te zien dat deze kerk vooral aan de binnenkant beschadigd is geraakt. Iconen zijn van de muren geslagen en kerkboeken lagen verbrand op de vloer. Het werk van rebellen, zeggen lokale christenen.

Zo zijn er volkomen tegenstrijdige en vaak sterk gepolitiseerde verklaringen. De conclusie luidt echter dat er momenteel in Syrië talloze religieuze heiligdommen en kunstwerken –vaak onherstelbare– schade hebben opgelopen of eenvoudigweg vernietigd en verdwenen zijn. Van de synagoge in Jobar resten nog slechts ruïnes en volgens de Syrische patriarch Laham zijn er in Syrië al negentig kerken geheel of gedeeltelijk verwoest en ontheiligd.

De respectabele The Art Newspaper publiceerde op 28 mei een artikel over de schade in de 2000 jaar oude christelijke Syrische stad Maaloula. Deze is waarschijnlijk nog erger dan werd gevreesd. De krant liet wijselijk in het midden welke groepering hiervoor verantwoordelijk was.

Bovendien is er ook nog de factor pure criminaliteit. In Syrië zijn groepen actief die geen politieke of religieuze drijfveren hebben, maar slechts uit zijn op winstbejag. Het gaat om Libanese handelaren die zich sinds jaar en dag bezighouden met de verkoop van gesmokkelde kunstwerken (waaronder religieuze) uit Syrië. Een van hen vertelde recentelijk aan een Libanese journalist dat sommige christelijke objecten die voorheen voor 2000 dollar van de hand gingen, thans nog hooguit 300 dollar opleveren. Dit als gevolg van de enorme hoeveelheid kunstwerken die momenteel vanuit Syrië worden gesmokkeld. De markt wordt erdoor overspoeld.