Het verdrag waar maandag de vijfde onderhandelingsronde over begon, moet onnodige barrières wegnemen en zorgen dat standaarden beter op elkaar aansluiten. Het bedrijfsleven is voorstander net als het kabinet, veel linkse partijen zien er niks in en organisaties maken zich zorgen over zaken als privacy, consumentenbelangen en het milieu.

Vooral de Investor-state dispute settlement (ISDS) moet het ontgelden bij de tegenstanders. Hiermee kunnen buitenlandse investeerders een regering buiten de nationale rechtbank om aanklagen. Als dit geschillenmechanisme er met het vrijhandelsverdrag komt, wordt hier de Amerikaanse claimcultuur geïntroduceerd, menen opponenten.

Volgens Tweede Kamerlid Jasper van Dijk (SP) zet TTIP de rechtstaat en democratie onder druk. Waarom kunnen bedrijven niet gewoon naar de rechter stappen, vroeg hij zich af op een door zijn partij georganiseerde demonstratie tegen het verdrag kort voor de hoorzitting.

Rechters zijn niet neutraal in zaken tegen buitenlandse investeerders, stelde Winand Quaedvlieg van werkgeversorganisatie VNO-NCW. Bovendien is deze arbitrageprocedure volgens hem helemaal niet nieuw. Het wordt nu ook gewoon tussen landen afgesloten als er bilaterale handelsverdragen worden gesloten.

Marietje Schaake (D66) houdt namens het Europees Parlement bij de Europese Commissie een vinger aan de pols als het om TTIP gaat. Ze vindt dat er „terechte zorgen” zijn over onder meer transparantie en onpartijdigheid van rechters bij de geschillencommissies. De EU en VS zullen volgens haar deze punten moeten verbeteren.

De onderhandelingen zijn nog „volop in beweging”, aldus Schaake. Er zullen punten zijn waar de partijen niet uitkomen. Zaken als energie en financiële diensten vallen vermoedelijk buiten het verdrag, zei ze in de Kamer.