Comité-voorzitter ds. L. W. Ch. Ruijgrok deelt desgevraagd mee dat het samenzijn in het teken stond van verootmoediging voor God en nadere bezinning op de weg die gegaan moet worden. Voor een gehoor van 85 predikanten en vijftien studenten sprak ds. P. Molenaar uit Dordrecht een openingswoord. Hij stond stil bij Jeremia 45: „Zo zegt de Heere: Zie dat Ik gebouwd heb, breek Ik af, en dat Ik geplant heb ruk Ik uit, zelfs dit ganse land. En zoudt Gij u grote dingen zoeken? Zoek ze niet!” De predikant stelde dat ook uit de gebeurtenissen van 12 december duidelijk wordt hoezeer de Heere God een twist heeft met Nederland, maar ook met Zijn Kerk in ons land.

De nieuwe brochure, te bekijken op de internetsite van het Comité, gaat in vraag-en-antwoordvorm in op vragen die leven bij hen die menen in geweten niet mee te kunnen in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). Zo laat het Comité in hoofdlijnen weten hoe na 1 mei -de datum waarop de PKN een feit is- het kerkelijk leven onder de hervormde kerkorde van 1951 gestalte zou moeten krijgen.

Plaatselijke (wijk)kerkenraden of gedeelten van kerkenraden die niet meegaan naar de PKN blijven volgens de brochure de grondvergaderingen in het kerkelijk leven vormen. Deze vaardigen ambtsdragers af naar een classicaal noodverband, volgens de geografische indeling die tot op 1 mei volgend jaar gold. „Vanuit de noodclasses dient het te komen tot een noodsynode. Deze noodsynode neemt de noodmaatregelen om het leven naar de hervormde kerkorde zo veel mogelijk voort te zetten”, aldus de brochure. Het Comité verwijst hierbij naar de kerkordeartikelen XXIX en XXX, die voorzien in het nemen van noodmaatregelen.

In de brochure staat ook dat verschillende hervormde (wijk)gemeenten een proces hebben aangespannen tegen de hervormde synode om van de rechter een zogenaamde verklaring voor recht te vragen. Deze verklaring moet duidelijk maken of een hervormde (wijk)gemeente tegen haar wil kan worden gedwongen toe te treden tot een kerk als de PKN. Uit navraag bij de desbetreffende gemeenten blijkt echter dat dit proces nog niet is aangespannen. Er zal volgende week eerst nog een gesprek zijn met het hervormde moderamen voordat bepaalde hervormde gemeenten tot deze stap overgaan.

De vrijbeheergemeenten blijven volgens het Comité ook na 1 mei gebonden aan de regelingen van de hervormde kerkorde van 1951. Het besluit om de blokkade van het beroepingswerk in deze gemeenten op te heffen, is een zaak van de nieuw te verkiezen noodsynode. „Deze synode zal zich hierover zo spoedig mogelijk dienen uit te spreken.”

Gaat het om het kerkgebouw, dan zegt de brochure dat dit eigendom is van de hervormde gemeente. Dit zou ook gelden voor de bankrekeningen en overige bezittingen. Het standpunt van de PKN wijkt hierover af, weet het Comité. „In afwachting van de uitkomst van de procedures die hierover zullen worden gevoerd, kan mogelijk met de PKN tot een praktische regeling worden gekomen.”

Desgevraagd benadrukt ds. Ruijgrok dat het Comité hoopt dat de synode voor 1 mei alsnog met een oplossing komt richting de gewetensbezwaarden. „Maar komt deze er niet en laat de kerk ons volledig aan ons lot over, dan blijven we staan waar we staan. En dan zullen we vanuit de grote nood en verlegenheid waarin we door de synodale besluitvorming zijn geraakt, trachten geordend hervormd kerkelijk leven in stand te houden en voort te zetten. Vandaar ons spreken over de vorming van noodclasses en een noodsynode. Met de volle nadruk op het woordje ”nood”. Wij breken niet. Wij scheuren niet. Wij scheiden niet af. Wij begeren alleen te blijven staan waar we staan.” Volgens ds. Ruijgrok hebben inmiddels kerkenraden van meer dan vijftig (wijk)gemeenten te kennen gegeven niet mee te gaan naar de PKN.

Dr. D. de Vos uit Leiden van stichting Hervormd Kerkrecht merkte afgelopen maandag in een artikel in het Nederlands Dagblad op dat de noodclasses en noodsynode al voor 1 mei gaan vergaderen. Ds. Ruijgrok: „Dit komt volledig voor rekening van dr. De Vos. Als Comité nemen wij hier afstand van. Dat geldt voor meer elementen in dit artikel. Ook in de achterban van het Comité is daarop negatief gereageerd.”

De brochure gaat niet specifiek in op de situatie van gemeenten waarin verschillend wordt gedacht over meegaan of niet meegaan maar die als gemeente niet uit elkaar willen vallen. Ds. Ruijgrok, desgevraagd: „Ook al wordt in gemeenten verschillend over de kerkelijke consequenties van het fusiebesluit gedacht, laten ze toch blijven staan waar ze staan. Tegen hen zou ik willen zeggen: Laat je door een besluit dat op zo veel punten strijdig is met Gods Woord niet uit elkaar drijven en leg je gezamenlijke nood opnieuw met grote klem voor aan de generale synode. Ik weet inmiddels van verschillende gemeenten die zullen reageren in de zin van: „Synode, we denken over meegaan of niet meegaan helaas verschillend, maar wij vinden het voor God en ons geweten onverantwoord dat de gemeente vanwege dit fusiebesluit scheurt en breekt. Zo kan en mag het niet. Dit is kerkonwaardig. Draagt u zorg voor een oplossing waarbij de eenheid van de gemeente bewaard blijft.” Ik heb goede hoop dat nog meer gemeenten zo zullen reageren.”