Nog één nachtje en dan is het zover. En morgenavond is het allemaal weer voorbij. De komst van de koninklijke familie naar een gemeente vraagt veel voorbereiding.

In De Rijp en Amstelveen hadden ze wel een voordeel. De plannen waren vorig jaar al grotendeels vormgegeven. Koningin Beatrix zou immers in 2013 met haar familie Koninginnedag in de twee plaatsen vieren. Althans, dat was aanvankelijk de mededeling. Totdat de koningin haar aftreden bekendmaakte en 30 april 2013 de dag van de abdicatie en inhuldiging werd.

Morgen krijgen de twee plaatsen een historische herkansing. Het programma is slechts licht aan­gepast, maar het wordt wel de eerste Koningsdag, en tevens waarschijnlijk de laatste in oude vorm. Koning Willem-Alexander wil zijn verjaardag anders gaan invullen. Hoe is nog niet duidelijk.

Leeghwater

De Rijp mag aftrappen. Om 10.00 uur zal de koninklijke familie in het dorp –precies tussen Zaandam, Purmerend en Alkmaar in– arriveren. De dorpsomroeper en ‘waterbouwkundige Leegh­water’ zullen het gezelschap door de stad leiden. In de smalle historische straatjes is er vooral veel aandacht voor de rijke geschiedenis van het dorp (zie kader).

Het gezelschap maakt ook een korte rondvaart vanaf de Rol­ders­padbrug naar De Meelzak. Daar staan sportieve activiteiten op het programma.

In het gebied rond de Grote Kerk is er vooral aandacht voor de historie en ambachten. De koning kan er kennismaken met een speciaal bier, Woeste Willem, maar komt er ook een walvis tegen. De route eindigt bij het fraaie raadhuis van De Rijp.

Amstelveen

Na een busrit moet de koninklijke familie om 12.00 uur in Amstelveen –ten zuiden van Amsterdam– arriveren. Daar wacht de Oranjes een uur lang een heel ander programma: veel muziek, dans en theater.

In Amstelveen zijn er vier hoofdthema’s: groen, sport, cultuur en de internationale gemeenschap. Groen vertelt het verhaal van de vele parken in de stad. Sport neemt een grote plaats in Amstelveen in. De koning krijgt onder andere Japanse vechtsporten te zien. De Aziatische gemeenschap in Amstelveen beoefent die veel.

Bij het thema cultuur klinkt veel muziek, in allerlei kleuren. In een stad met 10.000 buitenlandse –veelal Aziatische– inwoners mogen een drakenboot en een leeuwendans niet ontbreken. De festiviteiten spelen zich af in het stadshart van Amstelveen.

Groot deel koninklijke familie aanwezig

Een groot deel van de koninklijke familie neemt morgen deel aan het bezoek aan De Rijp en Amstelveen. Wie komen er? Koning Willem-Alexander, koningin Máxima, prinses Beatrix, prins Constantijn en prinses Laurentien.

Daarnaast zijn prinses Margriet en haar man, prof. mr. Pieter van Vollenhoven, aanwezig. Zij brengen ook hun vier kinderen en echtgenotes mee: prins Maurits, prinses Marilène, prins Bernhard, prinses Annette, prins Pieter-Christiaan, prinses Anita, prins Floris en prinses Aimée. De komst van prins Bernhard is bijzonder, gezien de medische behandeling die hij ondergaat voor lymfklierkanker. De prins is weer dusdanig hersteld dat hij de festiviteiten mee kan maken.

Prinses Mabel en de kinderen van de koning en de koningin zijn er niet bij. Of dat volgend jaar wel het geval zal zijn, valt nog te bezien. Koningin Máxima heeft ooit gezegd dat zij de kinderen niet meeneemt naar officiële momenten zolang zij hen als moeder in de gaten moet houden en corrigeren.

Voor de kinderen van prinses Margriet zou het weleens het laatste publieke optreden op Koningsdag kunnen zijn, maar ook dat zal de tijd leren.

De Rijp

De Rijp is het hoofddorp van het voormalige Schermereiland, dat vroeger tussen de meren Schermer en Beemster lag. De bewoners van het eiland verdienden vanaf 1600 veel geld met een grote haringvloot. Ook maakten ze naam als walvisvaarders. Halverwege de gouden eeuw was De Rijp –met drie havens– een van de rijkste en welvarendste dorpen van de provincie geworden. Dat verklaart waarom waterbouwkundige Jan Adriaanszoon Leeghwater (1575-1650) hier in 1630 zo’n statig raadhuis kon ontwerpen.

Het Schermereiland was aan het eind van de 16e eeuw ook een toevluchtsoord voor doopsgezinden. Ze bouwden er hun eigen kerken: vermaningen. De Rijp had lang de op een na grootste doopsgezinde plattelandsgemeente van Holland.

Door de arme periode in de 19e en het begin van de 20e eeuw was er geen geld om nieuwe huizen te bouwen. Daardoor werden de oude woningen niet afgebroken. Dit is het behoud geweest van de oude dorpskern van De Rijp.

De gemeente Graft-De Rijp telt bijna 6500 inwoners, van wie er 4000 in het dorp De Rijp wonen. Tot 1991 was er in De Rijp een kleine gereformeerde gemeente gevestigd.

Amstelveen

Amstelveen groeide uit van een veenwerkersgehucht in de 13e eeuw tot een stad met bijna 80.000 inwoners.

Het ontstaan van Amsterdam en de groei van de stad betekenden voor de Amstelveense turfstekers een belangrijke bron van inkomsten. Door het afgraven van veen ontstonden grote plassen. In de 18e eeuw werden deze veenmeren drooggemalen en ontstonden polders.

In de 17e en de 18e eeuw groeide Amstelveen uit tot een eenvoudig dorp. Bij gevechten om de hoofdstad liep het regelmatig averij op.

In 1896 annexeerde Amsterdam een groot deel van het dichtbevolkte noordelijke gedeelte van Amstelveen.

Na de Tweede Wereldoorlog werd Amstelveen vooral een woongemeente. Het Amsterdamse Bos ligt voor een groot deel in de gemeente Amstelveen.

Amstelveen telt veel buitenlandse inwoners. Vooral de Japanners vormen een grote groep. Dat komt door de aanwezigheid van hoofdkantoren van grote Japanse bedrijven in de stad. Daarnaast wonen er veel Chinezen, Indiërs en Zuid-Koreanen.

Meer weten

Meer achtergronden en praktische informatie over Koningsdag zijn onder meer te vinden op www.graftderijp.nl/koningsdag en www.amstelveen.nl/koningsdag.

Voor mensen die het koninklijk bezoek in De Rijp en Amstelveen willen bijwonen, heeft de politie de app KoningsdagNH ontwikkeld. De app biedt informatie over het programma en er is een kaart te vinden met daarop onder meer parkeerplekken, fietsenstallingen, ov-punten en toiletten.

Ook facebook.com/koningsdagderijp biedt veel aardige informatie over de voorbereidingen. De gemeente zet eveneens Twitter en de foto-uitwisselingssite Instagram in.

Via de RD-site www.rd.nl/koningsdag2014 is zaterdag te volgen hoe de dag verloopt. Later op de dag zal er ook een fotoreportage over het koninklijk bezoek op de site verschijnen.

Dag te vroeg

Koningsdag wordt dit jaar in verband met de zondag een dag eerder gevierd. Nederland staat daardoor een dag voor de verjaardag van koning Willem-Alexander stil bij dat feit. Dat stelt christenen die hun verjaardag niet voor de datum in kwestie willen vieren voor een dilemma: kunnen we deelnemen aan Koningsdagactiviteiten?

Bij Koninginnedag onder koningin Beatrix lag dat anders. Zij was op 31 januari jarig, maar vierde dat op 30 april. In die tijd is de 29e april ook als alternatief opgenomen. Een dag naar achteren schuiven was geen optie, omdat 1 mei –vooral– de Dag van de Arbeid is. Vanwege de verjaardag in januari riep de verschuiving naar 29 april geen vragen op, zoals die nu bij sommige christenen wel leven. Volgend jaar valt Koningsdag op de verjaardag van de koning, 27 april.

De koning vierde zijn verjaardag woensdagmiddag overigens al met zijn familie en hofhouding in het Paleis op de Dam in Amsterdam; een traditie die koningin Juliana inzette.