Dat stelde dr. K. van Bekkum donderdagmorgen tijdens een symposium aan de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA) over ”De God van het Oude Testament”. De studiedag, door negentig deelnemers bezocht, was belegd door de onderzoeksgroep Biblical Exegesis and Systematic Theology (BEST), waarin Bijbelwetenschappers en systematisch theologen van de TUA en de Theologische Universiteit Kampen (TUK) samenwerken. In drie blokken stonden de thema’s ”God en geweld”, ”God en straf” en ”Gods exclusiviteit” centraal, waarbij steeds een oudtestamenticus, een nieuwtestamenticus en een systematisch theoloog hun visie gaven.

Van Bekkum (TUK) sprak over de „gruwelijke slachting” die twee berinnen aanrichten als de profeet Elisa een vloekwoord uitspreekt over de 42 kinderen van Beth-El (2 Kon. 2). „Dit soort passages maken wat los, zowel buiten als binnen de kerk”, aldus de oudtestamenticus. „Is hier geen sprake van een onrechtvaardige, buitenproportionele straf?”

Hij pleitte ervoor dit verhaal te lezen binnen het geheel van de Elia- en Elisaverhalen en binnen het geheel van 1 en 2 Koningen, waar een „neerwaartse spiraal in de relatie tussen God en Zijn volk” zichtbaar is. Juist in de Elisageschiedenissen is er aandacht voor kinderen in hun kwetsbaarheid. Vaak ligt de nadruk op Gods uitredding. Maar soms zijn kinderen dader in deze neerwaartse spiraal. Zoals in het Beth-Elverhaal, waar de groep die Elisa treitert –kinderen tussen de 10 en de 12 jaar– wordt behandeld „als een groep die ook zelf verantwoordelijkheid draagt.” Van Bekkum: „Ze representeren een gemeenschap die zich opnieuw agressief van de Heere afkeert.”

In zijn conclusie stelde de oudtestamenticus dat het Oude Testament „buitengewoon realistisch” spreekt over God en over de werkelijkheid waarin we leven. „Maar dat wil niet zeggen dat de relatie tussen de gevolgen van de zonde en Gods gang met het leven te begrijpen valt. Wie Zijn oordeel wegpoetst, leeft in een wereld die niet bestaat, en moet uiteindelijk niet klagen dat hij of zij Hem ook nergens meer tegenkomt. En wie het Bijbelse spreken over de straf van de Heere niet op zichzelf toepast maar allereerst op niet-gelovigen betrekt, zoals onlangs gebeurde rond de moord op oud-minister Els Borst, heeft niet begrepen dat dit oordeel begint bij het huis van God.”

Dr. J. Dekker, verbonden aan de Nederlands Gereformeerde Predikantenopleiding, vroeg zich af of de God van het Oude Testament gevaarlijk is. Hij stelde Exodus 4 centraal, waar God Mozes zoekt te doden als deze naar Egypte terugkeert. Vaak is dit gedeelte zó uitgelegd dat God wordt vrijgepleit, bijvoorbeeld door satan een rol toe te bedelen in het verhaal.

Dekker wilde echter „zuiver” te werk gaan en zocht naar de literaire en theologische context. Opvallend noemde hij het verband met Exodus 12, waar ook sprake is van een bedreiging van de eerstgeborene en waar een bloedritueel redding brengt. „De besnijdenis die Zippora bij haar zoon uitvoert, symboliseert het Pesachgebeuren dat op de besnijdenis uitloopt. Mozes moest eerst zelf ervaren wat ”leven uit de dood” betekent.”

De God van Oude Testament ís gevaarlijk, stelde Dekker. „Maar het is de theologische uitdaging om dat gegeven te verbinden met Zijn goedheid. De focus in dergelijke verhalen is dat God redt. Het is heilzaam om die spanning in het oudtestamentisch godsbeeld erin te houden. Deze passages dragen uiteindelijk bij aan de eer van God.”