Die woorden bleken tekenend voor zijn pontificaat. De paus verwierf in een jaar tijd grote populariteit bij zowel rooms-katholieken als niet-christenen door zijn sobere levensstijl en zijn aandacht voor gewone mensen, armen, zwakken en onderdrukten.

Een „revolutie van tederheid”, noemt Trouw-journaliste Monic Slingerland het optreden van de 77-jarige Franciscus in zijn eerste jaar als paus. Ze schreef er een boek over, dat donderdagmiddag op een symposium in Utrecht werd gepresenteerd.

De uitdrukking „revolutie van tederheid”, zei Slingerland, is terug te vinden in de in november verschenen pauselijke rondzendbrief ”De vreugde van het Evangelie”. „In die drie woorden ligt de kern van zijn theologie van de omhelzing besloten. Ook klinkt er iets in door van een krachtig alternatief voor het gewelddadige verzet dat in zijn continent in de jaren zeventig en tachtig probeerde een einde te maken aan politieke onderdrukking. Geen gewelddadig verzet, wat hem betreft, maar een revolutie van tederheid. De wereld verbeteren met een omhelzing, dat is wat deze paus laat zien.”

Witwaspraktijken

Het lijkt erop dat de zon weer schijnt in het Vaticaan, aldus de journaliste. „De afgelopen jaren lag de Rooms-Katholieke Kerk onder vuur vanwege witwaspraktijken, het lekken van vertrouwelijke documenten en het seksueel misbruik door geestelijken. Paus Benedictus XVI heeft serieuze pogingen gedaan om de schade te herstellen, maar hij deed dat op de een of andere manier niet overtuigend genoeg.”

Franciscus bouwde voort op het werk van zijn voorganger. „Maar door zijn authenticiteit lukte het hem wel om het imago van de kerk te verbeteren. Franciscus is niet een man van de beleefde afstand maar van de warme omhelzing.”

Rechtvaardigheid

Franciscus laat dan ook een duidelijk ”nee” horen tegen een „economie van uitbuiting”, zei drs. Huib Klamer, secretaris levensbeschouwing van ondernemingsorganisatie VNO/NCW. „De paus veroordeelt armoede en een oneerlijke verdeling van goederen. Hij leert niet alleen soberheid, solidariteit en menselijke waardigheid, hij leeft die ook voor.”

Volgens de paus leidt economische groei niet tot het verdwijnen van de armoede. „Economen denken daar vaak anders over”, aldus Klamer. „In China en India dringt economische groei wel degelijk de armoede van veel mensen terug. Wat dat betreft zullen de paus en de economen hun discussie moeten voortzetten.”

Volgens Klamer kan de sociale leer van de Rooms-Katholieke Kerk juist in tijden van economische tegenwind een belangrijke rol spelen. „Franciscus pleit voor een morele markteconomie, en daarin treedt hij in het voetspoor van zijn voorgangers. Welvaart moet samengaan met sociale rechtvaardigheid en verantwoord ondernemen.”

Prof. dr. Paul van Geest, hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en aan de Tilburg School of Catholic Theology, sprak over het „ongemakkelijk voelen” paus Franciscus. Dat is volgens hem beter dan het „doodknuffelen” van de paus.

>>rd.nl/franciscus

Magazine ”De Paus”

Paus Franciscus staat donderdag een jaar aan het roer van de Rooms-Katholieke Kerk. Dat leverde, ook in Nederland, een stroom aan boeken en tijdschriften op over de kerkleider.

Apostolisch nuntius mgr. Dupuy, de hoogste vertegenwoordiger van het Vaticaan in Nederland, nam donderdag in Utrecht een exemplaar van het magazine ”De Paus” in ontvangst. Van de glossy (uitg. Adveniat, Baarn) zijn 40.000 stuks gedrukt. Bij dezelfde uitgever verscheen het boek van Monic Slingerland, ”Paus Franciscus, het eerste jaar. Revolutie van tederheid”.

Elsevier bracht vorige maand een speciaal themanummer uit over het Vaticaan.

Zie ook:

Het merk Franciscus, Reformatorisch Dagblad (8 maart 2014)