Ds. Schipper, predikant van de gereformeerde gemeente te Leerdam: „De Leeuw diende in tien jaar tijd maar liefst vier gemeenten: Garderen, IJsselmonde, Tiel en Rotterdam. Het ging dus van klein naar groot. We zien dat vaker tijdens de Nadere Reformatie. Kennelijk werd de overgang van een kleine gemeente naar een grotere ook als een soort promotie gezien.”

Kunt u aan de hand van zijn nagelaten geschriften de prediking van De Leeuw typeren?

„De jong gestorven Isaäc de Leeuw behoorde in de achttiende eeuw tot de predikanten die duidelijk lieten blijken dat volgens hen Christus een dadelijke verzoening alleen heeft aangebracht voor de uitverkorenen, maar dat de zaligheid aan allen welmenend kan en moet worden aangeboden: „Het is Gods wil om de zaligheid aan allen welmenend aan te bieden, niet om alle mensen zalig te maken.” De strijd over de juiste hantering van het begrip ”aanbod van genade” en de interpretatie daarvan is niet van vandaag of gisteren.

In zijn nagelaten leerredenen schrijft De Leeuw in het bijzonder over het geloof als een gave Gods, maar ook als een kracht Gods tot zaligheid. Zijn belangrijkste werk is ”Het Geloof in deszelfs Aard en Vrucht verklaard”. Daarnaast verschenen er nog wat leerredenen over de brief van Judas. In zijn leerredenen spreekt hij ook uitgebreid over het leerstuk der verkiezing. Hij doet dat door allerlei bedenkingen en tegenwerpingen te benoemen, zoals ook Wilhelmus à Brakel dat doet in zijn ”Redelijke godsdienst”.”

Er is wel gezegd dat Isaäc de Leeuw invloeden heeft ondergaan van de Erskines. Is dat terecht?

„Ongetwijfeld heeft De Leeuw invloed ondervonden van de bekende Schotse predikers Ralph en Ebenezer Erskine. Bij hen is de blijvende spanning in de verkondiging van het Evangelie tussen verkiezing en verantwoordelijkheid voelbaar. De Erskines hielden steeds vast aan een verbroken mensbeeld: buiten Christus is God voor zondaren een toornend God. Ze stonden de prediking van de wet nadrukkelijk voor: „Geloof aan het oordeel van de wet gaat aan het Evangelie vooraf.” Deze aspecten vinden we ook terug in het werk van De Leeuw.

Overigens zijn z’n leerredenen nogal beschouwend, zeker in vergelijking met de Erskines, die vol van geest en leven zijn. De Leeuw handelt veel over de noodzakelijkheid van het geloof: Christus wordt aangeboden en zal door het geloof moeten worden aangenomen. Maar je leest bij hem niet zo veel over het onmisbare gegeven dat er voor Christus plaatsgemaakt moet worden in het hart van de zondaar, de toeleidende weg. Dat neemt niet weg dat er in zijn leerredenen behartigenswaardige dingen staan.”