Plasterk zit in politiek zwaar weer. De Tweede Kamer voelt hem volgende week dinsdag aan de tand over de kwestie. Aanleiding voor het debat is een briefje van Plasterk en Hennis waarin ze meldden dat niet de Amerikaanse spionagedienst NSA, zoals eerder door Plasterk werd beweerd, maar Nederlandse veiligheidsdiensten 1,8 miljoen ‘metadata’ aan inlichtingen uit satelliettelefonie en radioverkeer hebben afgetapt.

Het kabinet is met de informatie naar buiten gekomen omdat er „sprake was van hardnekkige beeldvorming”. „Het beeld werd neergezet of het zou gaan om telefoongesprekken”, aldus Hennis. Het gaat volgens haar om informatie die verzameld is ten behoeve van militaire operaties en dat is gebeurd „binnen de wettelijke kaders”.

Volgens Hennis gaat het „nadrukkelijk niet om telefoonverkeer tussen Nederlanders”. Ook worden geen Nederlandse telefoonnummers gedeeld in dit kader, voegde ze eraan toe. Het gaat om gegevens voor terrorismebestrijding zoals wie met wie belt en hoe vaak. Het gaat niet om de inhoud van gesprekken.

Duidelijk is dat Plasterk zelf heeft bijgedragen aan de verwarring over het aftappen van de 1,8 miljoen gesprekken, dan wel ‘metadata’. Hij zei op 30 oktober in het televisieprogramma Nieuwsuur letterlijk: „We werken samen, en dat moet ook, met de NSA en met andere diensten als het gaat om terrorismebestrijding. Het aantal van 1,8 mln gesprekken, nog eens nadrukkelijk heb ik daar naar gekeken: die zijn niet door de Nederlandse dienst verzameld en dus ook niet door de Nederlandse dienst verschaft aan NSA.”

D66-Kamerlid Gerard Schouw, die het debat heeft aangevraagd, zegt dat Plasterk de Kamer op het verkeerde been heeft gezet. De SP heeft nog veel vragen aan Plasterk en vraagt zich af of hij de juiste persoon is om deze problemen op te lossen. Voor het CDA is duidelijk dat de minister „totaal niet in control” is. De PVV wil weten wat hij op welk moment wist en „waarom hij dingen heeft verteld die niet blijken te kloppen”. Volgens GroenLinks heeft Plasterk de Kamer „bewust of onbewust verkeerd geïnformeerd”. Ook andere oppositiepartijen reageerden kritisch.

PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt maakt zich geen zorgen over de politieke positie van zijn partijgenoot Plasterk. „We zijn destijds op het verkeerde been gezet door de Amerikaanse klokkenluider Edward Snowden. Op die berichten heeft Plasterk gereageerd. Nu blijkt dat niet de Amerikanen Nederlanders hebben afgeluisterd, maar Nederlandse veiligheidsdiensten data hebben afgetapt. Maar dat is allemaal binnen het kader van de wet gebeurd.”

Recourt voegt eraan toe dat Plasterk „wel wat uit te leggen heeft”. Coalitiepartner VVD worstelt ook nog met diverse vragen.