In een zwaarwichtig rede kondigde Cameron vorig jaar aan het Britse lidmaatschap opnieuw tegen het licht te houden. Onder dreiging van uittreden zou over alle ”Brusselse regeltjes” opnieuw worden onderhandeld. Dat proces is al in volle gang en moet voor de Britse parlementsverkiezingen volgend jaar tot een duidelijk pakket leiden. Sinds die rede is de dreiging van een Europese Unie zonder Groot-Brittannië reëel.

De Britse twijfel over het Europese project zit heel diep. Al toen het land zich halverwege de jaren zeventig bij de Europese Economische Gemeenschap (EEG) aansloot, bestond er diepe verdeeldheid. Binnen de Conservatieve partij is Europa nooit anders dan een splijtzwam geweest.

Dit verzet tegen de EU komt omdat het Britse zelfbeeld heel anders is dan van andere lidstaten. Het Verenigd Koninkrijk is een wereldmacht, dat via het Britse Gemenebest behoort tot een netwerk van maar liefst 53 landen (voornamelijk oud-koloniën). Dat voorziet niet in economische integratie, maar wel in handel en uitwisseling op allerlei gebied.

Niet Brussel, maar Londen is het centrum van het Gemenebest, en Engels is de voertaal. Daar kun je in India verder mee komen dan in Frankrijk of Polen.

De Britse koningin zal ook nooit een kersttoespraak houden zonder een woord van dank aan de militairen. De Britse krijgsmacht is een van de sterkste ter wereld. Net als de Amerikanen werken de Britten vanuit het beginsel: wie vrede wil, bereide zich voor op oorlog. In de meeste EU-landen ligt dit heel anders.

De Britten hebben een sterke drang tot zelfstandigheid. Ze kunnen moeilijk omgaan met bemoeienis van buren. Ze kennen geen overheersing door Alva of Napoleon, en rekenen zodoende nog in ounces en inches.

Mensen uit andere lidstaten –vooral de kleinere, zoals Nederland– begrijpen weinig van dit Britse zelfbeeld. Zij vinden de Britse wensen algauw aanstellerij. Waardoor de Britten zich natuurlijk nog minder thuisvoelen in de EU.

Tegen deze achtergrond kunnen Britse politici makkelijk stemmen winnen door zich tegen Europa af te zetten. Daarin zit een negatief element. Handelspartners worden verdacht gemaakt of als vijanden weggezet. Bij een referendum kan zoiets makkelijk uit de hand lopen.

Een Brits afscheid zou een groot verlies voor de Unie betekenen. Een prestigieus project als de EU heeft de neiging doorlopend te groeien en macht naar zich toe te trekken. Daarvoor is het nodig dat sommige lidstaten af en toe op de rem trappen.

De lijn van de Britse Conservatieven roept ook bij christenpolitici herkenning op. Na jaren van omzwervingen bij „technische fracties” in het Europees Parlement hebben ChristenUnie en –straks ook– SGP aansluiting gevonden bij de ”Conservatieven en Hervormers”.

Zonder Britse inbreng zal van deze fractie weinig overblijven. De Britse aanwezigheid in Europa blijft daarom voorlopig nog gewenst.