„VS en Iran hebben meer gemeen dan ze denken”
DEN HAAG (ANP). Jarenlang waren de Verenigde Staten in Iran „de grote satan”, terwijl de islamitische staat volgens de toenmalige Amerikaanse regering behoorde tot „de as van het kwaad”. Toch lijken de landen elkaar sinds enige tijd voorzichtig tegemoet te komen, stelt Midden-Oosten-expert Regina Joseph van Instituut Clingendael. „Beide partijen hebben elkaar absoluut iets te bieden.”
Iraniërs en Amerikanen hebben vermoedelijk meer gemeen dan ze denken. De landen liggen al tientallen jaren met elkaar in de clinch, maar volgens Joseph was de kans op een vreedzame oplossing „in 10 jaar tijd niet zo groot”. Dat lijkt niet zozeer een verdienste te zijn van visionaire politici, maar vooral van druk van onderaf. Het Amerikaanse volk wil volgens de deskundige niet meer betrokken raken bij een conflict in het Midden-Oosten. Iraniërs lijken op hun beurt genoeg te hebben van de hoge economische prijs die ze betalen voor het conflict.
Zo hebben de internationale sancties tegen Iran volgens Joseph geleid tot een halvering van de olie-inkomsten van het land. „De bevolking was extreem gefrustreerd en gedesillusioneerd door besluiten van haar regering die sancties tot gevolg hadden”, stelt ze. „Rouhani werd gekozen voor een specifieke reden: zijn kiezers wilden verandering.”
Volgens de deskundige zijn er aanwijzingen dat Rouhani die boodschap serieus neemt en werk maakt met zijn toenaderingspoging tot de VS. Ze wijst op het feit dat het ministerie van Buitenlandse Zaken van Iran de onderhandelingen over het omstreden atoomprogramma heeft overgenomen „Dat is een flinke stap.”
Ook de Amerikanen lijken volgens Joseph open te staan voor een diplomatieke oplossing. „Iran heeft duidelijk laten zien deze patstelling te willen doorbreken. De VS proberen nu ook een gebaar te maken”, vertelt ze. Hoewel ze geen voorschot durft te nemen op de uitkomst van onderhandelingen over het atoomprogramma, denkt Joseph dat beide landen iets te winnen hebben bij een vreedzame oplossing voor het conflict.
De VS en Iran hebben volgens de deskundige eigenlijk hetzelfde belang: „een Midden-Oosten dat stabiel en economisch levensvatbaar is”. Zelfs in Syrië, waar de landen tot dusver lijnrecht tegenover elkaar stonden, is mogelijk ruimte voor verbetering. „Het is in het belang van Iran om al-Qaeda Syrië uit de drijven. Dat is natuurlijk ook in het belang van de VS en hun bondgenoten.” Hoewel toenadering op het gebied van Syrië nog lang niet aan de orde is, ziet Joseph zeker ruimte voor babystapjes. „Ik denk dat de VS en Iran hier een gesprek over kunnen hebben.”