Met het rapport ”Nederland in 2012” houdt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) Nederland de spiegel voor van hoe het was in het afgelopen jaar, zegt Wiebe Draijer als hij vrijdagmiddag het eerste exemplaar van de publicatie krijgt uitgereikt. Een blik in die spiegel geeft evenwel een uiterst treurig beeld, meent de nieuwe voorzitter van de Sociaal-Economische Raad (SER). „De toestand is feitelijk heel negatief.”

Eigenlijk was 2012 een ietwat vreemd jaar, zegt ook CBS-econoom Peter Hein van Mulligen. „We zijn in dat jaar opnieuw in een recessie beland, maar wel een die minder scherp was dan in 2009. Desondanks voelden Nederlanders de pijn van de crisis het afgelopen jaar juist des te meer.”

Koopkracht

Het meest kwam dat tot uiting in het consumentenvertrouwen. Nergens, ook in Griekenland niet, daalde dat in 2012 zo hard als hier. In 2009 daalde het ook, zegt Van Mulligen, maar toen herstelde het zich ook weer relatief snel. „Door de verslechterende huizenmarkt, oplopende werkloosheid en de onzekerheid over de pensioenen gebeurde dat vorig jaar niet.”

Ook de wegzakkende koopkracht speelde hierbij een rol. Die daalde in 2012 voor alweer het vijfde jaar op rij. De daling was, onder meer als gevolg van lastenverzwaringen door de overheid, met ruim 3 procent zelfs de grootste sinds begin jaren tachtig.

De economische malheur miste ook zijn uitwerking in maatschappelijke zin niet. Het aantal kinderen dat in 2012 werd geboren, lag met 175.000 op het laagste niveau van de afgelopen dertig jaar. Van Mulligen: „Niet voor niets gebeurde dat destijds in de jaren tachtig ook precies aan het begin van een lange periode van laagconjunctuur. In dergelijke tijden zie je dat mensen hun kinderwens uitstellen. Net als een dure bruiloft, want ook het aantal huwelijken liep vorig jaar fors terug.”

Veiligheid

Toch was het niet alleen malheur dat in 2012 de klok sloeg, zegt van Mulligen. „Op het gebied van veiligheid was het beeld juist positief. Er werden opnieuw minder mensen het slachtoffer van criminaliteit. En ook de uitvoer, vooral naar niet-eurolanden, groeit sinds de start van 2009 consequent door.”

Daarmee toont de CBS-econoom zich voor de nabije toekomst niet alleen negatief. „Het consumenten­vertrouwen is de afgelopen twee maanden op rij gestegen, evenals de gemiddelde huizenprijs. Dat zijn kleine lichtpuntjes, ook al is het te vroeg om te spreken van een omslagpunt.”

Nietteming kijkt SER-voorzitter Draijer al uit naar de ontluikende economische lente. „We hebben er even op moeten wachten, net als in de natuur, maar laten we hopen dat nu eindelijk ook economisch gezien het voorjaar écht begonnen is.”