Kerk & religie

„Universiteit geen kerk secularisme”

AMSTERDAM – Wat is de plaats van de openbaring in de wetenschap? Dat was de vraag waarover prof. dr. L. J. Lietaert Peerbolte, hoogleraar Nieuwe Testament, en prof. dr. C. van der Kooi, hoogleraar systematische theologie, woensdagmiddag met elkaar in debat gingen.

Van een medewerker
4 April 2013 12:12Gewijzigd op 15 November 2020 02:50

Volgens de nieuwtestamenticus heeft de openbaring geen plaats in de wetenschap. „Ik wil God niet buiten de universiteit plaatsen”, stelt prof. Van der Kooi. De beide hoogleraren van de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam gingen met elkaar in debat tijdens een bijeenkomst die was georganiseerd door de Facultaire Studentenraad (FSR) van de faculteit godgeleerdheid.

Om zijn positie toe te lichten, zette prof. Lietaert Peerbolte uiteen wat volgens hem onder openbaring en onder wetenschap verstaan moet worden. „Het begrip openbaring duikt voor het eerst op in de joodse en de vroegchristelijke apocalyptische literatuur, waar een ziener door openbaring meer kennis heeft van de inrichting van de werkelijkheid en de gang van de geschiedenis dan het gewone volk.” Wanneer het begrip wetenschap gedefinieerd moet worden, ontstaat er „een klein probleempje”, aldus Lietaert Peerbolte. „Zelfs in de fysica is het zo dat er niet altijd sprake is van harde kennis. Kennis is datgene wat wordt geaccepteerd binnen het discours van de universiteit, het is een cirkelredenering, maar veel verder komen we niet.”

Bij de bestudering van het Nieuwe Testament ontstaat er volgens de hoogleraar „een grote spanning”, omdat de geschriften die aan de universiteit bestudeerd worden zelf spreken van openbaring. „Als historicus kan ik niet zeggen of Christus is opgestaan. Als gelovige zeg ik daarentegen op de morgen van Pasen: Christus is verrezen.”

Toch is het niet zo dat prof. Lietaert Peerbolte niet te maken heeft met het begrip openbaring. „In de bestudering van het Nieuwe Testament heb ik te maken met teksten die spreken van openbaring. Bovendien is het zo dat deze teksten toen en nu gezag hebben in gemeenschappen. In de exegese zal ik dit dus serieus moeten nemen.”

Volgens prof. Van der Kooi wordt er pas in de zeventiende eeuw echt systematisch nagedacht over openbaring, wanneer het gezagvol spreken van God onder druk komt te staan. Prof. Van der Kooi wil God niet buiten de universiteit houden. „Juist de dogmatiek heeft als taak om een continuïteit aan te brengen tussen het geloof en de wetenschap.”

Het is daarbij voor de systematisch theoloog geen probleem om van openbaring te spreken en God ter sprake te brengen aan de universiteit. „De wetenschap moet de samenleving dienen. Er is geen reden om de eerste en de laatste vragen buiten de universiteit te laten. De universiteit is de plek waar gedebatteerd moet worden. De universiteit is een debatgemeenschap, geen kerk van het secularisme.”

Prof. Van der Kooi trok een vergelijking met de rechtswetenschap, waar net als in de dogmatiek normatieve uitspraken worden gedaan. „In de rechtszaal worden ook waarheidsclaims gedaan. We zeggen dat we niet mogen doden, en daarom veroordelen we Jasper S.”

Uiteindelijk is het volgens prof. Lietaert Peerbolte van groot belang om te beseffen „welk forum je betreedt. We zijn hier aan de universiteit. We zijn hier geen kerk, maar een verzameling mensen die meestal betrokken zijn bij geloofsgemeenschappen.” Prof. Van der Kooi stelde hiertegenover dat theologie altijd publieke theologie is, „voor kerk en samenleving. Ik wil dat niet van elkaar losmaken.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer