Vertegenwoordigers van de Europese Bisschoppenconferentie (CEEE) en de Conferentie van Europese kerken (CEC) hielden deze week in Warschau hun gemeenschappelijke jaarvergadering. Ze bogen zich over het thema ”Geloof en religie in een veranderend Europa. Nieuwe christelijke bewegingen: probleem of kans?”

De ontmoeting vond plaats tegen de achtergrond van het door beide dialoogpartners op 22 april 2001 ondertekende oecumenisch charter, de Charta Oecumenica. Dr. Liagre: „Dat document drukt de wens uit om de kritische vragen van anderen serieus te nemen en eerlijke discussies te voeren. Het onderscheidt ook gemeenschappen waarmee dialoog moet worden gevoerd en andere waartegen gewaarschuwd moet worden.”

In een perscommuniqué hebben de deelnemers deze week dan ook opgeroepen tot een kritische dialoog met onder andere neopentecostale groepen. Dr. Liagre: „Ze onderstrepen hierbij de noodzaak om de geesten te onderscheiden door niet alle christelijke bewegingen bij voorbaat over één kam te scheren. Kerken dienen per geval de wenselijkheid van een dialoog met bepaalde groepen en bewegingen te overwegen.”

Uitvoerig werd kennisgenomen van sociologische statistieken en gegevens. Het is een feit dat de huidige pinkster- en charismatische geloofsgroeperingen een substantieel aandeel vormen in de wereldkerk. In 1970 behoorde 6 procent van het totaal aantal christenen tot deze kerken. In deze tijd is dat 25 procent. Naar verwachting zal rond 2025 
44 procent van het christendom tot de groep van pinkster- en charismatische christenen behoren.

Dr. Liagre: „Uiteenlopende factoren blijken gelovigen te motiveren om los van de gevestigde kerken zich bij allerlei groepen aan te sluiten. Het hiermee soms gepaard gaande fenomeen van kerkverlating treft protestantse, rooms-katholieke, anglicaanse en orthodoxe kerken. Bijzondere aandacht ging uit naar de situatie van migranten. De gevestigde kerken blijven ten opzicht van hen té vaak in gebreke, met een spirituele vlucht buiten de kerken tot gevolg.”

Wat is het geheim van de groei van de charismatische geloofsgemeenten? Ze hebben kennelijk iets wat traditionele kerken missen.

„Hun geheim ontdekken is niet eenvoudig. Uit sociologisch onderzoek blijkt, zo werd deze week duidelijk, dat allerlei motieven en factoren een rol kunnen spelen, zoals sociale, demografische, spirituele en psychologische. Er is sprake van een divers fenomeen. Er werd echter gewezen op een aantal factoren die een rol kunnen spelen: de zoektocht naar een meer persoonlijke doorleefde spiritualiteit, de groepsgebondenheid en het feit dat in sommige van deze nieuwe groepen specifieke sociale doelgroepen worden aangesproken. Daarbij is de leeftijdspiramide veel minder heterogeen dan in traditionele kerken het geval is.

Anderzijds werd ook gewezen op het feit dat de historische kerken via confrontatie met de nieuwe bewegingen worden uitgedaagd om de leer van de laatste dingen en van de Heilige Geest, met accent op de directe werking van de Geest, te herontdekken. De voorzitter van CEC onderstreepte dat in sommige landen de samenwerking met de evangelische kerken weinig problemen oplevert, doch in andere situaties enorme spanningen oproept.”

Om meer adequaat op deze en andere actuele vragen in te spelen, houdt de CEC van 3 tot 8 juli dit jaar in Boedapest een algemene vergadering. Onder het motto ”En nu, wat verwachten wij? CEC en haar opdracht in een veranderend Europa” wil de CEC naast bezinning op de diverse ontwikkelingen in Europa ook de structuur van de organisatie opnieuw bekijken. Die werd opgericht in 1959 en telt 115 orthodoxe, oudkatholieke, anglicaanse en protestantse kerken en geassocieerde organisaties.