Het klinkt allemaal als een spannend zendingsverhaal uit de vorige eeuw. In juli 2010 komt Pieter van Dijk –hij woont samen met zijn gezin in de stad Nabire– in contact met Petrus Giay. De lokale evangelist vraagt de Nederlandse piloot –Van Dijk is actief voor de MAF– om steun voor zijn zoektocht naar onbereikte volken in jungle.

Samen bespreken ze de plannen van de Papoea. Hoewel de Nederlander in eerste instantie weinig voor Giay kan betekenen, zegt hij de lokale evangelist alle hulp toe.

Giay vermoedt dat er in een gebied ten zuiden van Wasior nog verschillende geïsoleerde volken wonen. Omdat de desbetreffende regio slecht toegankelijk is, besluit de Papoea het gebied eerst te voet te verkennen.

Paalwoningen

Vanaf Wasior, halverwege Manokwari en Nabire, trekt de gedreven evangelist dwars door de jungle in zuidoostelijke richting het Laamorameer. De reis door het oerwoud kost hem vier weken.

De inspanningen en ontberingen zijn niet voor niets. Midden in het oerwoud, in een moeilijk toegankelijk gebied, stuit Giay op enkele onbereikte stammen, mensen die nooit eerder met de buitenwereld in aanraking zijn gekomen. De stammen leven vrijwel geïsoleerd van elkaar en bestaan soms uit niet meer dan enkele gezinnen.

Omdat de evangelist de taal niet spreekt, verloopt de ‘kennismaking’ stroef. Met gebaren en tekeningen probeert Giay duidelijk te maken wie hij is en wat hij komt doen. Omgekeerd krijgt hij een beeld van de stam. Hij blijkt te zijn terechtgekomen bij de Weserau, een volk dat slechts één keer, enkele decennia geleden, blanken over de vloer heeft gehad. De mensen wonen in lage paalwoningen. Ze dragen voornamelijk lichaamsbedekking van boombast.

Ruim twee maanden verblijft Petrus Giay bij de Weserau. Hij raakt wat wegwijs in de taal en brengt de stam voor het eerst in aanraking met het Evangelie. Om in de toekomst een helikopterlanding mogelijk te maken, kapt hij een stuk van het oerwoud.

Gps

Na enkele maanden keert de pionier terug naar de bewoonde wereld. Hij zoekt opnieuw contact met Pieter van Dijk en deelt zijn ervaringen. De Papoea vraagt de Nederlandse piloot of het mogelijk is om het gebied vanuit de lucht te verkennen op zoek naar een plek waar vliegtuigen kunnen landen.

Omdat Giay niet kan vertellen waar de Weserau precies wonen, probeert Van Dijk samen met de inlandse evangelist te achterhalen waar de stam precies woont. Een lastige klus omdat de Papoea de reis zonder kaart maakte. Aan de hand van allerlei kenmerken zoals de stand van de zon, de temperatuur en de loop van rivieren, stellen beide mannen de vermoedelijke gps-locatie vast.

Met een helikopter van Helivida –piloot is de Zwitser Erwin Schaerz– vliegen Giay, Van Dijk en een andere evangelist, Yunus, naar de bewuste plek. Groot is de opluchting als blijkt dat de coördinaten kloppen. Evangelist Yunus blijft bij de Weserau achter om een onderkomen te bouwen en te beginnen met het evangelisatiewerk.

Watervliegtuig

Tijdens de reis stelt Van Dijk vast dat een gewoon vliegtuig onmogelijk in de omgeving kan landen. Het landschap is te ruig om een fatsoenlijke vliegstrip aan te leggen. Een teleurstelling.

Terug in Nabire kan Van Dijk de situatie moeilijk loslaten. „Ik had echt het gevoel dat God wilde dat ik iets deed. Ik vroeg Hem mijn gids te zijn.”

Uiteindelijk krijgt de piloot een ingeving. Een meer in de omgeving zou kunnen dienen als landingsplaats voor een watervliegtuig van de MAF. Van Dijk trekt de stoute schoenen aan en informeert bij collega’s van de MAF naar de mogelijkheden.

Het leidt ertoe dat MAF-piloot Tom Bolser afgelopen najaar met een watervliegtuig vier vluchten naar het gebied onderneemt. Hij transporteert bouwmaterialen voor het huis van de evangelist en zijn familie. Enkele regeringsvertegenwoordigers en een arts reizen mee. Laatstgenoemde onderzoekt de Weserau en stelt vast dat de mensen goed gezond zijn.

Een kerk uit Wamena, een stad in het centrale bergland van Papoea, heeft toegezegd het gebied te adopteren. Zij zal het zendingswerk op zich nemen zodat ook de Weserau het Evangelie kunnen horen. Van Dijk: „Een witte vlek op de wereldkaart is weggepoetst.”

www.vandijk-maf.nl de persoonlijke website van familie Van Dijk.

Geïsoleerde stammen op Papoea

Op Papoea wonen verschillende onbereikte volken, weten deskundigen. Hoeveel geïsoleerde stammen er exact zijn, is echter moeilijk te zeggen. Het ruige landschap maakt dat mensen relatief dicht bij elkaar kunnen wonen terwijl er onderling geen contacten zijn.

De meeste onbereikte volken leven, naar men vermoedt, in het ontoegankelijke noordelijk en zuidelijk laagland van Papoea. Het leven is er bijzonder primitief en brengt ontelbare gevaren met zich mee. Slangen, krokodillen, malariamuggen, het zijn natuurlijke vijanden van de volken die er wonen. Om zich te beschermen tegen ongedierte en water, wonen de mensen in het gebied vaak in boomhutten tot wel 50 meter boven de grond.

Verschillende kerken op Papoea bekommeren zich om het (geestelijke) lot van deze onbereikte volken. Deze kerken, die op hun beurt veelal zijn voortgekomen uit zendingswerk, sturen evangelisten naar regio’s waar men vermoedt dat er nog onbereikte volken leven.

Ook de Gereja Jemaat Reformasi di Papua (GJRP), de kerk die is ontstaan uit het zendingswerk van de Gereformeerde Gemeenten, weet zich geroepen om de onbereikte volken op Papoea met het Evangelie in aanraking te brengen. Van tijd tot tijd gaan evangelisten in kleine boten op zoek naar geïsoleerde stammen.

Hoewel ds. Malchus Nekwek, preses van de GJRP, niet uitsluit dat de kerk in de toekomst voor een langere periode evangelisten naar het gebied stuurt, zijn de contacten tot dusver kortstondig.

Een organisatie die van meet af aan inzet op langdurige contacten is de New Tribes Mission (NTM). Deze van oorsprong Amerikaanse zendingsorganisatie heeft als doel het Evangelie te verspreiden onder onbereikte volken. Zendelingen vestigen zich in teamverband in een bepaald gebied, stellen daar de taal op schrift, leren mensen lezen en schrijven en starten een Bijbelvertaalproject. Ook op Papoea zijn namens de NTM verschillende teams actief.

Overigens stellen evangelisten vast dat onbereikte volken niet altijd onbereikt zijn. Evangelisten van de GJRP constateerden dat leden van een nomadische groep in het noordelijk laagland, die als onbereikt door het leven ging, aids onder hun gelederen hadden. Het vermoeden bestaat dat er seksuele contacten zijn geweest met houthakkers of goudzoekers.

De verdrietige constatering is een stimulans om het werk onder geïsoleerde volken voort te zetten, stelt ds. Nekwek. „Het mag niet zo zijn dat een zondige ziekte de geïsoleerde stammen eerder bereikt dan het Evangelie.”