„Up-to-date gereformeerd zijn is een houding”
KAMPEN – Inhoud geven aan de Bijbelse roeping van een christen is niet in de eerste plaats een kwestie van handelen, maar van een grondhouding. Daarin is het zich bewust zijn van het eigen functioneren van belang. „Voor mij was de Bijbel een middel om daarop zicht te krijgen”, zei Johan Schouls, auteur van het boek ”Up to date gereformeerd”, vrijdagavond tijdens een openbare avond over de toekomst van de reformatorische gemeenschap.
„Best spannend.” Uitgever Pieter Rouwendal van de nieuwe uitgeverij Brevier in Kampen en Johan Schouls, auteur van het boek en docent godsdienst en maatschappijleer aan de Pieter Zandt Scholengemeenschap in Kampen, lijken het in hun bijna gelijkluidende openingszinnen roerend met elkaar eens te zijn. Voor de één is dit het eerste openbare optreden van zijn eigen bedrijf, voor de ander de eerste bijeenkomst waarop kritische noten gekraakt worden over het vorige maand verschenen ”Up to date gereformeerd”.
Toch gaat het in de aula van de Pieter Zandt Scholengemeenschap over meer dan alleen maar om eerste ervaringen met een openbare avond. Onderwerp van gesprek is de reformatorische zuil, volgens Schouls „van buitenaf bedreigd, maar ook van binnenuit aangevreten.” Daarbij gaat het niet alleen om bezinnen, maar ook om discussiëren, aldus Rouwendal. „Veel mensen gaan pas luisteren als ze merken dat ze meerdere geluiden horen en beseffen dat er een keuze gemaakt moet worden.”
Ds. Tj. de Jong, hersteld hervormd emeritus predikant te Staphorst, bijt voor het gehoor van zo’n 150 personen de spits af. Hij toont zich kritisch, meent dat de auteur voorbijgaat aan het feit dat het Evangelie niet naar de mens is, of dat nu in hedendaags Nederlands wordt verwoord of niet. „Onwil in onze menselijke natuur staat haaks op het Evangelie. Ik krijg de indruk dat dit boek zegt dat een goede vertolking de ergernis wegneemt, terwijl het juist zo kan zijn dat dit juist het tegendeel zal veroorzaken.”
De predikant stelt dat Schouls te weinig aandacht schenkt aan het feit dat de Nederlandse samenleving een postchristelijke is geworden. „De regenbui van het Evangelie is overgedreven, hier en daar vallen nog spetters. Het keert niet weder, zegt Luther. Erkennen we de terugtrekking des Geestes als een oordeel Gods?”
Schouls, zo concludeert ds. De Jong, zoekt de oplossing te veel in „doe-dingen.” Anderzijds, concludeert de predikant, kan het feit dat hij zich niet identificeert met het geschrevene, het bewijs vormen van de waarheid van het boek: dat hij niet begrijpt waarover het gaat. „Er zijn ook vele, vele goede zaken, ook terechte analyses ten opzichte van de tijd. God verdween uit Jorwerd, uit Nederland, uit heel Europa. Dat we daarmee tot onszelf zouden inkeren. Zijn we alleen maar kaf geweest met de vorm van koren?”
Cultureel antropologe José Baars, als onderzoeker gespecialiseerd in de wereld van reformatorische jongeren, richtte zich persoonlijk tot de auteur en haalde enkele ervaringen met de reformatorische wereld voor het voetlicht. „Mensen treden mij sympathiek tegemoet, maar het moet niet verder gaan. Wat je schrijft nodigt uit tot actie. Maar hoe voorkom je dat na een glas en een plas alles blijft zoals het was?
Baars vroeg zich af of ”Up to date gereformeerd” niet te zeer de weerslag vormt van de intellectuele capaciteiten van de auteur. „Gaat het niet over de hoofden heen? En hoe verhoudt de boodschap van navolging zich tot het worden als een kind?” Oproepen tot nadere reformatie, zoals Schouls doet, leiden nogal eens tot een kerkscheuring. „Hoe kun je kerkelijke verdeeldheid over je oproepen te voorkomen?” aldus Baars.
Henri Pool, communicatieadviseur bij de SGP maar sprekend op persoonlijke titel, reageerde als representant van een generatie in het reformatorisch onderwijs gevormde jongeren. Hij riep Schouls ertoe op zijn zorgen en gesignaleerde problemen om te zetten in concrete acties. „We schrijven en we discussiëren wat af in de gereformeerde gezindte. Wat zijn we opgeschoten met een briefwisseling via de krant tussen u en historicus Ton van de Schans? We praten, zeggen te bidden, maar we doen zo weinig.”
Pool riep op tot het in praktijk brengen van de reformatorische levensovertuiging. Drie voorbeelden, noemde hij, geput uit digibron.nl, het onlinekenniscentrum voor de gereformeerde gezindte. „Stille tijd. Veel jongeren komen daarmee pas in aanraking op de studentenkring. Velen hebben hun ouders vrees ik nooit een halfuur gebogen gezien over Gods Woord, in gebed. Als tweede: huisgodsdienst. Waarom moet een docent godsdienst kinderen leren hoe ze Bijbelstudie moeten houden? En ten slotte: evangeliseren. De boodschap op straat brengen. Dan leren we af in moeilijke woorden te spreken en ons te verschuilen. Misschien leren we dan ook wel af ons vast te houden aan allerlei bijzaken.”
