De stichting huurt de synagoge in Enschede van de Nederlands- Israëlitische Gemeente (NIG) Twente voor 48.000 euro per jaar. Ze houdt rondleidingen in de sjoel en organiseert tentoonstellingen, cursussen, debatten en educatieve projecten.

Recent werd bekend dat de stichting de huur niet meer kan opbrengen. De problemen hebben grotendeels te maken met de bezuinigingen van het Rijk en de gemeente, aldus Bakx. Het Rijk droeg zo’n 40.000 euro per jaar bij. Die subsidie stopte in 2011. De bijdrage van de gemeenten in Twente is gedaald van 42.000 naar 18.000 euro per jaar. Ook het aantal donateurs, die minimaal 25 euro per jaar bijdragen, en het aantal lijfrenteovereenkomsten is teruggelopen.

Om uit de problemen te komen, heeft de stichting al in een vroegtijdig stadium contact opgenomen met de NIG Twente, met de vraag de huur op te schorten of tijdelijk te verlagen. Die verzoeken zijn afgewezen. Omdat de stichting geen zeker­heid kon geven aan de NIG Twente over het nakomen van haar toekomstige huurverplichtingen, heeft de Joodse gemeente de overeenkomst opgezegd. Daarop besloot de stichting alle activiteiten per 1 januari 2013 te stoppen.

Onderzocht wordt nog of een aantal activiteiten, waaronder het documentatiecentrum, de educatieve rondleidingen en activiteiten en het project Stolpersteine, ergens anders onder kunnen worden gebracht.

Bakx vermoedt dat de financiële situatie van de stichting niet de enige reden voor de Joodse gemeente is om de overeenkomst op te zeggen. „Het was al langer bij ons bekend dat enkele activiteiten van ons niet op goedkeuring van de NIG konden rekenen. Zo had de NIG moeite met onze aansluiting bij de stichting Refo500 en het uitnodigingen van de zoon van NSB-voorman Rost van Tonningen voor een lezing. Strikt genomen kon de NIG daar niets tegen ondernemen. Ik denk dat de Joodse gemeente haar kans schoon zag.”

De voorzitter noemt het „dramatisch” dat de stichting haar activiteiten moet staken. „Met de projecten leveren wij een grote bijdrage aan de bewustwording van maatschappelijke vraagstukken. Wij hebben de synagoge altijd een betekenisvolle plek in de samenleving willen geven.”

De Joodse gemeente –met zo’n honderd leden– houdt wekelijks diensten in de sjoel, onder leiding van rabbijn E. Philipson. Het geld van de huur gebruikte de gemeente voor het onderhoud van de sjoel. Philipson noemde het vandaag in een reactie „onzin” dat de gemeente de overeenkomst heeft opgezegd vanwege de activiteiten die de stichting belegt. „De directe reden is het niet kunnen nakomen van de huurverplichtingen. Verder zijn de activiteiten van de stichting wel een punt van wrijving geweest, maar geen reden om het contract op te zeggen.”