Een paria is een verschoppeling, iemand die buitengesloten wordt, die geen plaats krijgt waar hij thuishoort. Automatisch denkt iedere lezer bij het woord refo­paria aan mensen uit de rechterflank van de gereformeerde gezindte die op allerlei wijzen tegenwoordig en in de toekomst in toenemende mate geboycot en gediscrimineerd worden. Reeds vijftig jaar geleden was dat het geval. Mijn vader was leraar aan een christelijk lyceum. Toen het zijn beurt was om conrector te worden, werd hij bij de rector ontboden en kreeg hij te horen: „Je begrijpt wel dat wij jou met jouw principes niet op die post kunnen hebben.” Mijn vader begreep het, maar het deed wel pijn.

Oorbellen

Recent maakte ik het zelf nog mee dat mij als hartpatiënt gevraagd werd mee te doen aan een wetenschappelijk onderzoek naar de werking van een bepaald medicijn. Uiteraard wilde ik dat. Toen echter duidelijk werd dat ik om principiële redenen niet 
verzekerd ben, hoefde het niet meer.

Veel ernstiger zijn de gevallen van gemoedsbezwaarde ambte­naren van de burgerlijke stand die niet meer getolereerd worden, van de vonnissen die de nationale en internationale justitie tegen de SGP uitspreekt, van verpleegsters die niet aangenomen worden omdat ze tegen bijvoorbeeld abortus en euthanasie zijn. Refo’s die echt voor het geloof uitkomen, zijn per definitie in de maatschappij in de pariapositie gedrukt.

Toch bedoel ik met refoparia iets geheel anders. De refowereld is zelf zo hard als een bikkel en zo intolerant als het maar kan. Hoe vaak gebeurt het niet dat kinderen overstuur van een refoschool thuiskomen. „Mag jij geen legging aan?” „Wat ben jij een trut zeg, met zo’n lange rok.”

De laatste twee decennia heb ik vooral de meisjes enorm zien veranderen sinds ze reformatorisch voortgezet onderwijs volgen. Ineens komen er oorbellen, oog­schaduw en kleding die gekenmerkt wordt door wat een collega van mij onlangs kenmerkte als „diep van inzicht en kort van stof.” Als je dan zo’n kind vraagt naar het waarom, krijg je bijna altijd te horen: „Als ik dat niet doe, hoor ik er niet bij. Dan laten ze je niet toe. Dan sta je overal buiten.” De weinige meisjes die zelf een principiële mening en praktijk hebben, zijn veelal paria’s.

Inenten en verzekeren

Niet lang geleden kwam iemand op mij af toen ik elders gepreekt had. Naar aanleiding van iets 
wat ik in de preek gezegd had, 
vertelde hij bewogen dat zijn schoon­dochter weer in verwachting was. In haar ouderlijk thuis, waar ze in een van de zwaarste refo­kerken trouw onder het gehoor van Gods Woord zitten, durfde ze het echter niet te vertellen, bang voor de schampere reacties. „Nu al weer? Heb je niet genoeg kinderen? Denk toch eens aan jezelf!”

Wie zegt dat hij erop tegen is om met zijn gezin naar een werelds pretpark te gaan, wordt door de meeste refo’s niet meer begrepen. „Wat maakt dat nou toch uit?” Als je om principiële redenen tegen inenten en verzekeren bent, krijg je tegenwoordig veel meer onbegrip uit de refowereld dan uit de ‘gewone’ wereld. Wie op zondag niet met de auto wil rijden, maar loopt, wordt in de eigen kring met de nek aangekeken. Wie de oude waarden van de SGP koestert en daarvoor uitkomt, krijgt te horen dat hij in een bepaalde stichting thuishoort. In de zakenwereld vragen de zwaarste refo’s het eerst en het meest om de btw niet te berekenen. Je wordt voor flauw uitgemaakt als je daar niet aan meedoet.

Gratis lidmaatschap

Het ergste van alles is dat overal in de kerkelijke refowereld des­kundigheid de eenvoudige godsvreze verdringt. Men heeft liever hoogopgeleide en zogenaamde capabele mensen in een kerkenraad dan mannen die kunnen vertellen hoe de Heere hun als vijanden te sterk is geworden. Men heeft liever ouderlingen die hoog bekeerd zijn dan mannen die van zichzelf niets durven zeggen, maar die het niet kunnen laten goed van de Heere spreken.

Meen ik het voorgaande serieus? Zeker, bloedserieus. Er is wat stil verdriet in onze eigen gezindte om de eigen gezindte. Er lopen wat getraumatiseerde refo’s rond die zich in de refowereld uitgestoten weten. Moeten zij zielig doen? Moeten zij zich gaan beklagen? Moeten zij om hulp naar Eleos? Nee, laten wij maar een vereniging voor refoparia’s oprichten en laten we het lidmaatschap gratis houden.

Dus geen maatschappelijke vereniging die ten doel heeft om zelf invloed uit te gaan oefenen, maar een vereniging van mensen die de pijn voelen en zich, ieder op zijn of haar plaats, verenigen in gebed om de hulp en bijstand des Heeren. Een vereniging van personen van alle leeftijden en van alle sociale standen die elkaar vinden voor de genadetroon, die wensen te blijven gaan in het spoor dat Gods Woord wijst, ook al worden zij in de refowereld niet meer begrepen en zelfs uitgeworpen. Een vereniging van bidders en bidsters die tegen de refostroom in blijft roeien, omdat ze mag weten dat God God is.

De auteur is predikant van de hersteld hervormde gemeente te Urk en bijzonder hoogleraar aan de VU te Amsterdam vanwege de Hersteld Hervormde Kerk. Reageren? goedbekeken@refdag.nl