Het verhaal begint met een voorjaarsvakantie in de Ardennen in februari 2007. Nutma krijgt dan last van haar luchtwegen en voelt zich erg slap. Als ze op een gegeven moment kortademig wordt, vraagt ze haar man 1-1-2 te bellen. Ze wordt per ambulance naar een ziekenhuis in Marche-en-Famenne gebracht.

Daar constateert de longarts dat ze een dubbele longontsteking heeft. Een ziekenhuisopname van een week volgt.

Na thuiskomst blijft Nutma kwakkelen met haar gezondheid. Een kleine vijf weken later, op Witte Donderdag, voelt ze zich weer net zo beroerd als in België. In het ziekenhuis in Den Haag blijkt dat ze opnieuw een dubbele longontsteking heeft. „Dat vond ik raar.”

Nutma wordt opgenomen op de longafdeling. In de loop van de nacht gaat het bergafwaarts. „Ik werd suffig.” Een verpleegster constateert vervolgens dat haar bloeddruk erg laag is. Wanneer het avondhoofd dat erbij is geroepen later bloed prikt uit de slagader, blijkt bovendien dat de zuurstofverzadiging van haar bloed daalt.

Nutma, die zelf jarenlang als verpleegkundige heeft gewerkt, merkt dat ze sneller gaat ademen en een hoge polsslag heeft, zo rond de 130 slagen per minuut. Op een gegeven moment voelt ze dat haar neus, handen en voeten koud zijn. „Ik realiseerde me: ik raak in shock. Toen sloeg de schrik me om het hart.”

Bij een bloedvergiftiging of septische shock breidt een infectie in het lichaam zich uit naar de bloedbaan. De bloeddruk daalt daarbij gevaarlijk. Veel organen gaan slechter functioneren doordat ze onvoldoende bloed en zuurstof krijgen.

Opluchting

Dat ze naar de intensive care (ic) wordt overgebracht, ervaart Nutma als een opluchting. Ze merkt dat het personeel op de longafdeling zoekt naar wat er met haar aan de hand is. „Ik dacht: op de ic weten ze wat ze moeten doen.”

Haar conditie gaat verder achteruit en een paar uur later moet ze aan de beademing. Daarvoor wordt ze in slaap gebracht. Nutma maakt dit alles, in tegenstelling tot veel andere patiënten met septische shock, nog goed bij kennis mee en ze kan bewust afscheid nemen van haar man en moeder. „Ik voelde de dreiging: gaat dit goed aflopen?”

Op zo’n moment doet het medisch personeel er goed aan om de ernst van de situatie tegenover de familie niet te bagatelliseren, meent Nutma. „Erken dat iemand ernstig ziek is. Niet om ze onnodig angstig te maken. Maar alleen geruststellen is in zo’n geval niet op z’n plaats.”

Al vrij snel, na anderhalve dag, mag ze van de beademing af. „Op eerste paasdag, de dag van de opstanding.” Toch duurt het nog een kleine drie weken voordat ze uit het ziekenhuis wordt ontslagen.

Het herstel, zowel lichamelijk als geestelijk, is een proces van lange adem, ontdekt Nutma. „Het eerste jaar, eigenlijk de eerste twee jaar na mijn ziek zijn, was het leven een opgave.”

Na vier maanden pakt ze haar taak als diaconaal opbouwwerker voor stad en kerk in Den Haag voorzichtig weer op. „Eerst twee uur, later vier uur. Ik bleef echter steken op tien uur. In april 2008 kwam ik opnieuw in het ziekenhuis te liggen met een longontsteking. Dat was een terugslag. Ik heb daarop besloten met het werk te stoppen, omdat ik het onvoldoende aankon. Mijn geest wilde wel, maar mijn lichaam kon het niet.”

Daarnaast pakt Nutma elke verkoudheid mee doordat haar afweersysteem ernstig verzwakt is. Daar komt pas verbetering in als ze bij een orthomoleculair werkend arts terechtkomt. Toch zal ze nooit meer de lichamelijke conditie terugkrijgen die ze had voor haar ziekte, verwacht ze.

Ook de verwerking van de gebeurtenissen vergt jarenlang veel van Nutma. Dat ze plotseling ernstig ziek kon worden en op het randje van de dood balanceren, maakt haar onzeker. „Ik moest weer vertrouwen krijgen in mijn lijf. Het is één keer fout gegaan, wie zegt dat dit niet opnieuw gebeurt?”

Nutma merkt dat ze moeite heeft om de draad van het leven weer op te pakken. Dat hangt voor haar samen met een bijzondere ervaring die ze had tijdens haar verblijf op de ic. „Het is een ervaring die ik moeilijk in woorden kan beschrijven. Ik ervoer Gods nabijheid en een compleetheid en vrede in de zin van: zo heeft U het allemaal bedoeld. Of zoals de Bijbel het uitdrukt: dat Hij alles in allen is.”

Die herinnering maakt het voor haar moeilijk om weer in het dagelijks leven te aarden. Ze weet dat ze blij moet zijn met haar herstel, dat ze er nog mag zijn voor haar man en voor haar kinderen. Tegelijk is er een gevoel van heimwee naar de volmaaktheid die ze heeft ervaren. „Ik heb me daar wel schuldig over gevoeld.”

Over de tijd op de ic die ze buiten bewustzijn was, krijgt ze veel vragen. „Het is vreemd om geen herinneringen te hebben aan die periode. Ik heb mijn man daarover het hemd van het lijf gevraagd. Zo probeerde ik het leven voor en na mijn ziekte aan elkaar te knopen. Er is veel veranderd: om dat beter te doorgronden, probeer je grip te krijgen op het tussenstuk.”

Gaandeweg groeit bij Nutma de behoefte om de ic nog eens te zien en een gesprek te hebben met het verplegend personeel. Na veel aarzeling belt ze de afdeling om een afspraak te maken. Na twee jaar keert ze er nog een keer terug met haar middelste dochter, omdat die daar dan behoefte aan heeft.

Dit stukje nazorg kan een huisarts of internist niet geven, meent ze. „Het ic-personeel kent de behandeling die je daar hebt gekregen, zoals de beademing, en kan daar uitleg over geven. Ook maken ze geregeld mee dat iemand een delier krijgt. Ik heb dat gelukkig niet meegemaakt, maar voor veel patiënten is dat een angstige ervaring op de ic.” Ze is dan ook blij dat er tegenwoordig meer oog is voor zowel de lichamelijke als de geestelijke impact van een ic-opname.

Mede n.a.v. ”Septische shock. Een praktische steun bij (de gevolgen van) ernstige bloedvergiftiging en ic-opname”, Idelette Nutma-Bade; uitg. Boekscout.nl, Soest, 2012; ISBN 978 94 617 6985 5; 354 blz.; € 19,95.

Zie ook de website van Idelette Nutma voor meer informatie.