Evert Weerstand (64) is uitvaartleider. Hij zit in de huiskamer van het rouwcentrum en vertelt hoe de vereniging werkt. Zonlicht valt gefilterd door vitrages naar binnen; geluiden van buiten klinken gedempt. Er klinkt gebons, er wordt verbouwd. Het centrum krijgt er drie nieuwe huiskamers bij. Families van overledenen mogen daarvan gebruikmaken zolang hun dierbare opgebaard staat.

DEL werd opgericht in 1898. Doel was destijds hulp bieden aan gezinnen met een zieke kostwinner. In 1905 kwam de uitvaartverzorging erbij; in 1910 volgde een pensioenfonds. Later werd ook een zieken- en hospitaalfonds toegevoegd. Mensen moesten in het ziekenhuis dan een briefje laten zien als bewijs dat ze lid waren van DEL.

De sociale voorzieningen werden na de oorlog overgenomen door de overheid. Vanaf 1966 beperkt DEL zich tot het verzorgen van begrafenissen.

De vereniging heeft geen concurrentie, vertelt Weerstand. „Een Urker gaat niet buiten DEL om. We hebben zelfs 700 leden die buiten Urk wonen, maar bij ons ingeschreven blijven.”

Onlangs belde een begrafenisondernemer uit Den Haag hem over een overleden vrouw die uit Urk afkomstig was. Weerstand: „„Ah, mevrouw Kramer”, zei ik. „Kent u die dan?” informeerde de man. Ik zei: „Ja. Haar man ligt hier begraven.” Voor hem was zij een onbekende klant; ik ken vaak de families.” Betrokkenheid vindt de Urker uitvaartleider –nu 25 jaar in dienst bij DEL– zeer belangrijk voor zijn werk.

„Ik kan niet alle verdriet meenemen”, zegt hij. „Maar ik kan wel betrokken zijn.” De werkwijze van DEL noemt hij verder „traditioneel en sober.” „We houden hier niet zo van extremiteiten.” Een motor met zijspan, zoals hij op een uitvaartbeurs 
zag, zal in Urk niet zomaar 
dienst doen als lijkwagen.

Haast alle begrafenisdiensten worden in Urk vanuit een kerk gehouden. Op de 1400 uitvaarten die Weerstand verzorgde, was een handvol van de overledenen niet kerkelijk. Jaarlijks regelt DEL rond de 95 begrafenissen.

Het vertrouwen van Urkers in DEL is groot, weet Weerstand. Al laten ze de zaken soms érg gemakkelijk aan de vereniging over. „Ze denken: Het zal wel goed zijn.” Maar een kind moet natuurlijk wel worden ingeschreven. „Ik heb al heel wat doodgeboren baby’tjes moeten begraven. Jonge stellen moeten we best eens achter de broek zitten om hen te wijzen op mogelijke consequenties als ze zich niet aanmelden.”

Als er wensen zijn voor de uitvaart, moeten familieleden dat wel weten. „Ooit was er een begrafenis zo goed als geregeld toen de vrouw van de overledene twee dagen voor de uitvaart ontdekte dat haar man een wensenboekje had ingevuld.”

Dit is het zesde deel in een serie over coöperaties. Volgende week deel 7.

Corrie Kramer (69) uit Urk is van huis uit lid van Draagt Elkanders Lasten. „Mijn ouders regelden het lidmaatschap voor mij. Vanaf mijn 20e, toen ik trouwde, betalen mijn man en ik zelf contributie. Zo gaat het eigenlijk automatisch op Urk. Eén telefoontje en ze komen direct. De zorg rond iemands overlijden wordt echt uit handen genomen. Ze regelen kaarten, alles.”

Kramer heeft een wensenboekje opgehaald bij het uitvaartcentrum. „Het ligt in een laatje. Ik heb wel wat opgeschreven achter in mijn psalmboekje; wat daar staat moet ik eigenlijk overschrijven in dat wensenboekje.” Haar man is achter in de zeventig. „We schelen negen jaar; hij is kerngezond. Hij heeft het wensenboekje ook nog niet ingevuld nee.”

Mensen kunnen bij DEL kiezen uit drie pakketten: basis, basis plus aanvullend en extra. Welk pakket Kramer koos? „Daar vraag je wat. Lub, mijn man, regelt dat allemaal. Als hij komt te overlijden, ben ik totaal onthand.” Evert Weerstand weet het uit zijn hoofd. „Basis plus aanvullend.”

Als iemand is overleden, leven veel Urkers mee met de familie, vertelt Kramer. „Vaak staat er een lange rij voor de deur te wachten bij het condoleren.”

OPRICHTINGSJAAR: 1898

VESTIGINGSPLAATS: Urk

ACTIVITEIT/DOEL: Uitvaartverzorging

AANTAL LEDEN: 18.000