Aantal inwoners: 240.

Bestaat sinds: Het informatiebord bij de Van Ewijcksluis meldt dat de sluis in 1846 is aangelegd toen de Anna Paulownapolder werd drooggelegd. Het bouwwerk is genoemd naar „de eerste gouverneur des konings in Noord-Holland, mr. D. J. van Ewijck, heer van Oostbroek en De Bilt.” Rond de sluis groeide een dorpje met dezelfde naam.

Eerste indruk: De meeste van de honderdduizenden bezoekers aan Texel rijden op weg naar het Waddeneiland langs Van Ewijcksluis. Alleen heeft vrijwel niemand het in de gaten. Wie echter bij einde van de Amsteldiepdijk –in de volksmond de korte Afsluitdijk genoemd– de Balgzandbrug over rijdt, ziet links een vriendelijk, slaperig dorpje liggen. Het middelpunt is de sluis met bijbehorende brug en het stamcafé.

Bezienswaardigheid: Volgens inwoner Hettie Kranenburg (60) is de echte bezienswaardigheid het water rond het dorp. „In het noorden hebben we de Waddenzee, in het oosten het Amstelmeer, en in het zuiden het Lage Oude Veer en de Van Ewijcksvaart. Als ik hier een rondje om het dorp loop, zie ik altijd wel water.”

Uniek aan het dorp?

De in Van Ewijcksluis geboren en getogen Kranenburg vindt het uniek dat er bijna geen twee huizen hetzelfde zijn in het dorp. „Alleen de acht huurwoningen zijn vier dezelfde twee-onder-eenkappers. Alle andere huizen zien er allemaal weer anders uit.”

Zijn bewoners trots op het dorp?

„Het merendeel wel”, denkt Kranenburg. „Ik in ieder geval.” Het mooist van het dorp vindt ze dat iedereen zichzelf mag zijn. „Als ik in mijn onderbroek in de tuin wil lopen, dan word ik daar niet over aangesproken. Dat kan gewoon.”

De onderlinge saamhorigheid is groot. „Er is hier weinig verloop en we hebben een bloeiend verenigingsleven. Natuurlijk wonen er ook mensen die helemaal op zichzelf zijn, maar de meeste inwoners spreken elkaar regelmatig in de kroeg of op de bewonersvereniging.”

Toekomstperspectief?

Projectontwikkelaars willen graag grootschalig bouwen in en bij Van Ewijcksluis. Tot nu toe heeft de dorpsvereniging van Ewijcksluis de plannen nog redelijk tegen kunnen houden, maar Kranenburg is bang dat dit niet tot in lengte van jaren zal blijven lukken. „De coöperatieve Zaaizaad en Aardappel Pootgoedtelersvereniging (ZAP) zit midden in het dorp en wil volgens mij graag uitgekocht worden. Omdat het terrein aan de jachthaven grenst, is het erg in trek bij projectontwikkelaars, die er 120 woningen willen bouwen. Maar dat zou een verdubbeling betekenen van het inwoneraantal, want zo veel huizen staan er nu in ons dorp. Alle auto’s uit zo’n nieuwe wijk moeten over de ene brug bij de sluis. Dat wordt een drukte die we niet willen. Een beetje groei vind ik niet erg, maar Van Ewijcksluis moet zijn identiteit er niet door verliezen.”

Dit is de derde aflevering in een serie over kleine plaatsen.