De speciale kerkdienst ter nagedachtenis aan de paus heeft precies veertig dagen na het overlijden van Shenuda III plaats. De paus, door velen liefkozend als ”baba”, vader, aangeduid, leidde de kopten van 1971 tot dit jaar.

In de dienst wordt een liturgie gevolgd die hoofdzakelijk bestaat uit Schriftlezingen. De gekozen Bijbelgedeelten gaan onder meer over de afzondering van mensen voor de dienst van de Heere, de instelling van de ambten en de plaats in de hemel voor de dienaren van Christus.

Vertegenwoordigers van verschillende kerken nemen een deel van de Schriftlezingen voor hun rekening. Onder hen zijn niet alleen rooms-katholieke geestelijken en vertegenwoordigers van de orthodoxe kerken, maar ook enkele protestantse predikanten.

Volgens de traditionele liturgie wordt de overwegend op zangerige toon gereciteerde Schriftlezing door de gemeente beantwoord met een lofprijzing. Op die momenten vult het voorheen gereformeerde kerkgebouw aan de Mosstraat zich met een aanzwellend gezang. Aan de linkerzijde van het gebouw klinken mannenstemmen, rechts vrouwenstemmen. Hoewel de liturgie in de Amsterdamse kerk –die 27 jaar bestaat en daarmee de oudste koptische kerk in Nederland is– vrijwel geheel in het Nederlands is, heeft de gemeentezang veelal in het koptisch plaats.

Zo volgen er na lezing van de Psalmen 117 en 138 en Hebreeën 13:7-21 antwoorden van het diakenenkoor, de links voorin gezeten kerkenraad en de gemeente. „Akhios o Theos Akhios”, klinkt het. „Heilige God, sterke God, onsterfelijke God, ontferm u over ons…” Om te eindigen met „Glorie aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, van nu aan tot in eeuwigheid.”

Onderdeel van de dienst vormt ook het gezamenlijk opzeggen van de geloofsbelijdenis van Nicea. Aansluitend volgt een gebed voor de zielenrust van de overleden paus. „Mag hij rusten in de schoot van onze vaderen Abraham, Izak en Jakob”, reciteert vader Arsenious, de voorman van de Koptische Kerk in Nederland. Een wierrookvat wordt rondgezwaaid, als symbool van de Heilige Geest Die het kerkgebouw vervult. Daarna volgen een levensbeschrijving van paus Shenuda en het gezamenlijk opzeggen van het Onze Vader. Met de zegen uit 2 Korinthe 13:13 eindigt vader Arsenious de dienst.

Koptische paus Shenuda herdacht

De op 17 maart overleden paus Shenuda III stond aan het hoofd van de belangrijkste christelijke kerk in Egypte. De Koptisch-Orthodoxe Kerk zou in het jaar 40 door de evangelist Markus zijn gesticht. Shenuda gold als de 117e kerkleider sinds deze apostel. Hij werd op 14 november 1971 ingehuldigd.

De paus zette zich bij zijn leven in voor de eenheid met andere orthodoxe en oriëntaalse christelijke kerken. Ook haalde hij de banden aan met de Rooms-Katholieke Kerk, hoewel het nooit tot een warme relatie kwam met Rome.

De kerkvorst leidde de kopten met strakke hand. Als leider had hij het laatste woord in alle belangrijke beslissingen in de kerk. Zijn resolute optreden bracht hem verscheidene keren in conflict met de overheid. Dat leidde van 1981 tot 1985 tot verbanning van de paus naar het Bishoiklooster in Wadi Natrun, tussen Caïro en Alexandrië.

Paus Shenuda bezocht verschillende keren Nederland. De laatste keer was in 2010, bij de viering van het zilveren jubileum van de Koptisch-Orthodoxe Kerk in Nederland.

De Koptisch-Orthodoxe Kerk startte vorige week de eerste voorbereidingen voor de verkiezing van een nieuwe paus. Kandidaten –in aanmerking komen bisschoppen, patriarchen en priesters– moeten ten minste vijftien jaar monnik zijn geweest. Ook mogen ze niet jonger zijn dan veertig jaar.

De raad van bisschoppen de komt naar verwachting dezer dagen met een lijst van 120 personen die geschikt worden geacht voor het hoogste ambt in de kerk.

De procedure, die maanden kan duren, eindigt in het voorstellen van drie kandidaten. Een blind kind wijst vervolgens aan wie van hen de nieuwe paus moet worden. Menige kopt hoopt dat de secretaris van de bisschoppensynode, bisschop Bishoi, gekozen wordt. Deze is echter omstreden, vanwege kritiek die hij uitte op de islam.

Totdat de nieuwe paus gekozen is, berust de leiding van de kerk bij bisschop Pachomius.