De eerste vrije presidentsverkiezingen naderen, en dat doet de spanning in Egypte met de dag toenemen. Na de onlangs gehouden parlementsverkiezingen moet er een nieuwe grondwet worden opgesteld. De commissie die een voorstel voor deze wet doet, bestaat voor het merendeel uit islamisten. Dat leidt tot verzet en protest van liberale partijen. Maar ook het leger slaat de ontwikkelingen met zorg gade.

De commissie werd afgelopen weekend in het parlement gekozen. De islamisten kregen toen 65 van de 100 zetels.

De eerste bijeenkomst van deze grondwetgevende vergadering wordt morgen gehouden. Parlementsvoorzitter Katatni zal de bijeenkomst leiden. De commissie begint niet met het schrijven van een tekst, maar wil eerst de procedures vaststellen die nodig zijn om overeenstemming te bereiken over een voorstel.

Twee derde van de grondwetgevende commissie bestaat dus uit radicale islamieten. Daarvan heeft de partij Vrijheid en Gerechtigheid van de moslimbroederschap 36 zetels en de salafistische Nurpartij 12 zetels. Ook van de 50 niet-parlementariërs zijn er meer dan 25 afkomstig uit islamitische partijen.

De dominante positie van de islamisten in de grondwetscommissie heeft inmiddels geleid tot protesten van een aantal liberale partijen. Zij hebben hun leiders gevraagd de grondwetgevende vergadering te boycotten. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Egyptische Socialistische Democratische Partij, de partij van de Vrije Egyptenaren en de Wafdpartij.

De woordvoerder van salafistische Nurpartij (Licht) hoopt dat niemand zich zal terugtrekken uit de grondwetgevende vergadering, omdat die staat voor alle politieke, religieuze en sociale sectoren. En hij voegde daaraan toe dat de nieuwe grondwet in overgrote meerderheid de wil van de Egyptenaren tot uitdrukking zal brengen.

In gematigde en liberale hoek wordt hardop gewaarschuwd voor een staatsgreep als de islamisten op alle belangrijke politieke posities de macht in handen krijgen en continu proberen de strijd om de regering en het presidentschap te domineren.

De Hoge Raad van de Strijdkrachten (SCAF), die sinds februari 2011 aan de macht is, is beslist niet voor een door islamisten gedomineerde overheid. En een militaire coup is volgens veel politieke commentatoren niet denkbeeldig.

Dit zou een staatsgreep zijn die op de steun van veel Egyptenaren kan rekenen. Want de huidige Egyptische regering en het parlement hebben in hun ogen nog maar weinig gedaan om hun dagelijkse zorgen om het bestaan weg te nemen.

Volgens critici is het onlangs gekozen parlement niet in staat om goed om te gaan met de economische problemen in Egypte, de rol van Egypte in de Arabische regio, de relatie met Iran, of het verdedigen de waterrechten in het overleg met andere Afrikaanse landen.

Daarnaast bestaat de angst dat de islamisten onderlinge afspraken hebben gemaakt over een gezamenlijke presidentskandidaat. En er is grote twijfel of de presidentsverkiezingen wel eerlijk zullen verlopen.

De groeiende conflicten in het parlement tussen de moslimbroederschap en de liberale politieke krachten domineren dagelijks het nieuws en de voorpagina’s van de kranten. Volgens veel media stuurt de moslimbroederschap bewust aan op een confrontatie met het leger.

Grote groepen in de Egyptische samenleving zijn politiek gezien feitelijk monddood. Hoogleraren, vrouwen en kopten hebben geen plaats in het parlement. Ook in de grondwetscommissie zoek je deze tevergeefs.

Intussen begrijpen de islamisten niets van deze angst en argwaan. Egypte is dan wel een religieuze samenleving, zeggen zij, maar dat betekent nog niet dat er onderscheid gemaakt wordt tussen burgers op grond van hun religie.

De uitkomst van de onderhandelingen over een nieuwe grondwet zouden wel eens een cruciale rol kunnen spelen in de weg die Egypte inslaat. Nu zal blijken of het nog prille democratische proces in Egypte sterk genoeg is om tegenstellingen te overbruggen en het algemene belang boven religieuze overtuigingen te stellen.