Vrijdagavond, half zeven. Het (alcoholvrije) café van Shelter City aan de Barndesteeg in Amsterdam stroomt vol. De hostelnight –gratis maaltijd, live muziek– is in trek bij de gasten van het hostel, onderdeel van Tot Heil des Volks. Zo’n zestig mensen nemen plaats aan de tafels. Onder hen zijn veel jeugdige rugzaktoeristen ofwel back-packers, een oudere dame uit Engeland die een paar nachten in de Shelter logeert en een dakloze man die hier tijdelijk onderdak vond.

Meestal opent een staflid van het hostel –Engels voor herberg– de maaltijd, maar vanavond spreekt de Amerikaanse Jodi Stahl een gebed uit voor het eten. Ze is 
een van de zeven studenten van het North-
western College uit Orange City in de Amerikaanse staat Iowa die in het kader van een voorjaarsproject ruim een week hand- en spandiensten in de Shelter verrichten.

Terwijl de gasten zich tegoed doen aan rijst met pilaf, zingt student Davon Cadwell liederen bij zijn gitaar. Halverwege de maaltijd geeft hij een „getuigenis.” Hij vertelt dat hij een hersenbloeding heeft gehad. „Toen ik in het ziekenhuis wakker werd, wist ik mijn naam en leeftijd niet meer.” Cadwell zegt God dankbaar te zijn dat hij is hersteld.

Theologie

Aan een tafel zitten twee Marokkanen. Abdelmahid woont in Barcelona. Hij trekt een paar dagen op met Moussa, die 27 jaar geleden naar Nederland kwam en dit jaar terug gaat naar zijn geboorteland. „Dat hoop ik tenminste. Je weet het maar nooit.”

Het Reformatorisch Dagblad is de islamitische Moussa niet onbekend. „Ik kijk wel eens op de website, maar op zondag is die dicht.” Meteen schakelt hij moeiteloos over op een ander onderwerp. Met pretoogjes: „Waarom zijn criminelen agenten te snel af? De criminaliteit is georganiseerd en de politie niet.” Hij schaterlacht, klapt in z’n handen en neemt een hap van z’n vla met aardbeien.

Her en der voeren stafleden van het hostel geanimeerde gesprekken met gasten. Lydia Bakker (24) maakt sinds kort deel uit van de staf. Na haar opleiding aan de Fruytier Scholengemeenschap in Apeldoorn studeerde ze een paar jaar theologie en islamologie in Leuven en Leiden en werkte ze een periode in het buitenland. Voor de tweede keer is ze nu enkele maanden in de Shelter actief.

„De hele wereld komt hier binnen. Ik vind het leuk tijd door te brengen met de gasten. Gisteren sprak ik een jongen uit China. Hij had nog nooit van Jezus gehoord, maar stond open voor een gesprek en wilde graag een Bijbel”, zegt Bakker. „Ik spreek graag met mensen over het geloof, maar als ik merk dat ze dat niet willen, stap ik over op een neutraal onderwerp.”

Bakker, opgegroeid in een hervormd gezin, noemt het verrijkend dat ze in de Shelter samenwerkt met christenen uit diverse tradities. „Je moet wel openstaan voor mensen die dingen anders invullen dan je gewend bent. Belangrijk is vooral dat je weet wat het Evangelie voor jezelf betekent en dat je beseft dat je die boodschap niet voor jezelf mag houden, maar moet uitdelen.”

Bijbelstudie

Wie in de Shelter verblijft, kan niet om het christelijke karakter van het hostel heen. De tekst ”God loves you” prijkt met grote letters op een muur. Op diverse plaatsen staan kasten met christelijke lectuur in allerlei talen. Het aanbod is divers, met uitgaven van auteurs als Adrian Plass en Nicky Gumbel, maar ook Bonhoeffer en Ryle. De publicaties worden overigens nauwelijks ingezien.

Op diverse manieren proberen stafleden met gasten in gesprek te komen over het Evangelie. Zo is er ’s avonds vaak een Bijbelstudie, af en toe afgewisseld met een filmbespreking. Ook door de tweewekelijkse hostelnight, met een getuigenis als vast ingrediënt, wil de Shelter bezoekers een boodschap meegeven, zegt Jeroen van der Zeeuw (25), een van de ”shift supervisors”, een soort manager.

Sinds hij zijn studie theologie aan de Vrije Universiteit afrondde, is Van der Zeeuw parttime bij de Shelter werkzaam. „Ik wilde graag iets praktisch doen met mijn studie. In het verleden ben ik hier ook vrijwilliger geweest.” De shift supervisors, die in betaalde dienst zijn, werken nauw samen met 22 vrijwillige stafleden. Dat zijn jonge christenen uit vele landen, die een aantal maanden bij de Shelter dienen. „Ik vind het leuk om hen te coachen en met hen te spreken over problemen waar ze tegenaan lopen.”

Contacten met hostelgasten zijn doorgaans kort. De meesten trekken na één of enkele nachten verder. Sommigen ontvangen in de Shelter voor het eerst een Bijbel in hun eigen taal. „Soms zoeken we op internet een adres van een kerk in de buurt waar ze vandaan komen, in de hoop dat ze daar contact mee leggen. Als mensen hier langer blijven, kunnen ze bij ons een Alphacursus volgen.”

Culturele trip

Zaterdagochtend, half tien. Na een korte of langere nachtrust op een van de slaapzalen met stapelbedden –mannen en vrouwen slapen gescheiden– staan mensen in de rij voor het ontbijt. Gevraagd naar de sfeer in het hostel roemt iedereen de vriendelijkheid en de gastvrijheid die de medewerkers uitstralen. „Hier is geen racisme. Het voelt alsof je één familie bent”, zegt een gast uit Spanje.

De Amerikaan Cameron (19) reist met een vriend door Europa. Via internet kwam hij bij Shelter City terecht. „We zijn ook in een paar hostels in Madrid en Barcelona geweest. De Shelter is het grootste én het schoonste.” Ook de Japanse studente politicologie Kaori (23) is positief. „Het personeel is heel behulpzaam”, zegt ze, terwijl ze via haar iPad een vlucht naar Servië probeert te boeken.

Vijf achttienjarige meiden uit Spanje kozen voor de Shelter vanwege de ligging en de prijs. Ze verblijven een lang weekend in Amsterdam, legt Cristina, de enige Engelssprekende van de groep, uit. „We zijn in het Van Gogh Museum en het Vondelpark geweest. Het is een culturele trip.” Wat merkt de Spaanse van het christelijke karakter van het hostel? „Gisteravond werd er gebeden voor het eten en vertelde iemand iets over zijn geloof. Dat is het enige.”

Op het bord van Tom (21) liggen drie pannenkoekjes. Samen met Steven (20) slaapt hij een paar nachten in de Shelter. Tijdens het ontbijt bladeren ze een toeristische gids door. De studenten uit Chicago zijn van plan vandaag het Rijksmuseum en een Heinekenfabriek te bezoeken. Het christelijke hostel is „een goede plek om te logeren”, zegt Tom. En: „Niet te duur.” Of ze zelf christen zijn? „Niet echt.”

Schoonmakers

In Shelter City zijn vijf schoonmakers actief. Ze werken enkele uren per dag en krijgen daarvoor gratis onderdak, doorgaans voor een maand. In tegenstelling tot de stafleden hoeven de cleaners geen christen te zijn. Het deelnemen aan een dagopening met korte Bijbelstudie is wel een verplicht onderdeel van het programma.

Om tien uur verzamelen de cleaners –vier mannen en een vrouw– zich voor de ”devotional”. Ze zijn afkomstig uit Polen, Estland, Griekenland, België en Costa Rica. Supervisor is Hanna Snetselaar (24), derdejaarsstudent godsdienst pastoraal werk aan de Christelijke Hogeschool Ede (CHE). Ze loopt stage in de Shelter.

De dagopening gaat over wijsheid. Snetselaar vraagt de cleaners wie zij wijs vinden. „Paus Johannes Paulus II”, zegt de Pool. Een ander noemt mensen die academisch geschoold zijn. De Bijbel gaat open bij 1 Korinthe 1:18-34. Een van de schoonmakers leest het in het Engels voor, waarna de supervisor ingaat op wat Gods Woord over wijsheid zegt. Voordat de werklijsten op tafel komen, gaat ze voor in gebed, waarbij ze iedereen persoonlijk aan de Heere opdraagt.

Om halfelf verlaten diverse reizigers de Shelter. Sommigen gaan terug naar huis, anderen richting musea of andere bezienswaardigheden. Intussen halen de cleaners de mopwagen tevoorschijn om de slaapzalen en gangen onder handen te nemen. Als zich in de loop van de dag nieuwe backpackers bij de receptie melden, oogt de Shelter weer schoon en fris.

>>rd.nl/shelter voor meer foto’s.

Jubileum Shelter

Amsterdam telt twee christelijke hostels (herbergen), onderdeel van stichting Tot Heil des Volks. In 1971 werd een leegstaande school in de Jordaan omgebouwd tot pleisterplaats voor (jeugdige) toeristen. Een jaar na de opening van Shelter Jordan (80 bedden) ging in de rosse buurt Shelter City (180 bedden) van start. De naam verwijst naar Psalm 91, die spreekt over de schuilplaats (shelter) van de Allerhoogste. Jaarlijks overnachten op de twee locaties zo’n 40.000 reizigers uit heel de wereld. In het kader van het 40-jarig bestaan organiseert de Shelter van 30 maart tot en met 1 april een reünie voor iedereen die betaald of onbetaald in de jeugdherbergen heeft gewerkt.

>>shelter.nl

Interesse in levensverhalen

Naam: Agnieszka Sitek (30).

Land: Polen.

Functie: staflid.

„Ik ben opgegroeid in een traditioneel luthers gezin in het zuiden van Polen. Lange tijd dacht ik dat ik een goed meisje was dat weinig slechte dingen deed. Op een dag las ik een boekje waarin het onder andere over zonde ging. Toen ging ik beseffen dat ik zondaar was en leerde ik begrijpen wat de Heere Jezus heeft gedaan. Ik ging bidden om vergeving.

Na mijn studie Duits en toerisme heb ik vierenhalfjaar voor Campus Crusade for Christ (Agape) evangelisatiewerk gedaan onder studenten in Polen. Nu heb ik gekozen voor een pauze om na te denken over mijn toekomst. Waarom ik naar Amsterdam ben gegaan? Ik had gehoord over de Shelter City en wilde graag zien hoe God hier werkt. Ik denk dat Hij wil dat ik hier ben.

Ik houd van Amsterdam en van de mensen die ik hier ontmoet, ben geïnteresseerd in hun levensverhalen. Het contrast tussen de schoonheid van de stad en de geur van drugs die je op straat soms ruikt, is groot. Dat geldt ook voor de tegenstelling tussen de Shelter en de prostitutie in de buurt. Soms zie ik in het hostel mannen van wie ik denk dat ze bij de vrouwen op de wallen zijn geweest. Dat maakt me wel eens boos. Dan bid ik tot God dat ik vriendelijk blijf.

Als ik vrij ben, ontdek ik de stad, lees een boek of kijk een film. Ik besteed ook veel tijd aan Bijbellezen en gebed. Regelmatig trek ik op met andere stafleden. En ik skype met familie en vrienden in Polen.”

Toffe job in rustig hostel

Naam: Karelle Keters (18).

Land: België.

Functie: cleaner.

„Ik ben opgegroeid in een christelijk gezin in België, ben gedoopt en heb de eerste communie gedaan. Mijn vader is 35 jaar missionaris in Afrika geweest. Of ik zelf christen ben? Dat is een beetje twijfelachtig.

Ik studeer film in Brussel, maar wilde effekes een pauze van zes maanden. Met vrienden was ik al eens in de Shelter geweest. Het is een rustige plek, waar je geen last hebt van drugsgebruikers. Het is mooi dat ik hier vier weken cleaner kan zijn. Ik heb onderdak en kan intussen een ander baantje zoeken. In het hostel werk ik van half elf tot één uur en van twee tot drie: stofzuigen, vegen, vuilniszakken vervangen. Het is een toffe job. Ik heb veel contact met andere mensen en dit baantje is niet zwaar. Het voelt als vakantie.

Aan het begin van de dag hebben we een Bijbelstudie. Dat vind ik interessant. De supervisor is christen, maar de groep is verder heel divers. Pas zat er bijvoorbeeld een cleaner tussen die boeddhist is. Ik vind het leuk om de mening van anderen te horen en te praten over de vraag of God bestaat, of Jezus echt heeft geleefd en wonderen heeft gedaan. Ik krijg hier meer begrip voor mensen die in God geloven. Ze hebben vaak moeilijke dingen meegemaakt. God was de Enige tot Wie ze zich konden richten.

Mijn mooiste ervaring hier? Die is heel basaal. Tijdens een hostelnight speelden we met alle bezoekers in de gang een spelletje twister. Als ik daaraan terugdenk, zie ik allemaal lachende mensen met blije gezichten.”