Veel tijd om er doekjes om te winden, neemt Alan Hirsch niet. De in Los Angeles woonachtige theoloog leerde het naar eigen zeggen af om optimistisch te zijn over de kerk in de westerse wereld. „De kerk moet zich aanpassen aan de veranderde cultuur. Zo niet, dan verdwijnt ze. Kijk naar Engeland, kijk naar Zweden. Nog één generatie, en de laatste kerkganger kan het licht uitdoen.”

De resoluutheid waarmee hij spreekt over de „onwil” van westerse kerken om te veranderen, contrasteert met de „zorg” die hij zegt te hebben over het Westen. Want waar Hirsch zich het meest druk om maakt, zijn de miljoenen westerlingen die menen God niet nodig te hebben.

Alan Hirsch werd geboren in een Joodse familie in Johannesburg, Zuid-Afrika. Hij groeide op in Kaapstad, waar hij op school Afrikaans leerde. „Ek spreek dit al twintig jaar nie meer nie, maar ek kan dit nog goed verstaan.” Tijdens militaire dienst kwam hij in aanraking met het christendom.

Na verhuisd te zijn naar Austra­lië werd Hirsch „stilgezet” op zijn zondige levensweg. God toonde hem dat hij verloren zou gaan als hij zich niet bekeerde. De daaropvolgende geloofsworsteling leidde ertoe dat hij theologie ging studeren. Aansluitend werd Hirsch voorganger van de South Melbourne Church of Christ.

In Melbourne, een grote, geseculariseerde stad in Australië, leerde Hirsch de mogelijkheden en onmogelijkheden kennen van het werken in een postchristelijke cultuur. Een van de belangrijkste conclusies die hij trok, was dat de traditionele kerkcultuur niet meer aansloot op de cultuur van de samenleving. Hirsch zocht daarom naar nieuwe wegen om de Bijbelse boodschap van zonde en genade dicht bij mensen te brengen.

De voorganger ontwikkelde een eigen aanpak voor het kerk-zijn en christen-zijn in de westerse cultuur. Kennis is daarbij van groot belang, aldus Hirsch. „Het is een misvatting te denken dat je de cultuur kent waarin je zelf bent opgegroeid. Het Westen, dan heb ik het over Europa, Noord-Amerika en Australië, had lange tijd een eenheidscultuur. Nu zie je zelfs in een klein land als Nederland verschillende culturen. Bovendien is er een gelaagdheid. Binnen een bepaalde bevolkingsgroep kan het verschil tussen generaties heel groot zijn.”

Het is deze diversiteit die ervoor zorgt dat de traditionele kerk­cultuur niet meer bij alle bevolkingsgroepen aansluiting vindt, aldus Hirsch. „Dan kun je denken: De mensen moeten zich maar aan de kerk aanpassen. Maar wat deed Christus? We zien dat Hij tijdens Zijn rondwandeling voortdurend aansluiting zocht bij de belevingswereld van Zijn gehoor.”

Toch was Zijn boodschap een onveranderlijke.

„De boodschap is onveranderlijk, maar moet in lijn gebracht worden met wat Christus bedoelde. Ik noem het XME: Christology, Mindset, Ecclesia. Christus is Koning, Hij zendt boodschappers uit in de wereld. Maar de ”mindset”, je denken, moet gericht zijn op het doel van de kerk en daarna pas op hoe de kerk eruitziet. Het antwoord op de vraag „Wat is het goede nieuws voor deze mensen?” verschilt per land en cultuur. Ecclesia, kerk-zijn, kun je pas invullen als je begrijpt namens Wie je werkt en in welke zendingscontext je werkt.”

In uw boek ”The Forgotten Ways” lanceert u de term ”missional DNA”, of mDNA. U formuleert criteria voor het bedrijven van zending in het Westen. Wat is de kern ervan?

„Dat we leren begrijpen hoe het mogelijk is dat de Vroege Kerk in twee eeuwen tijd groeide van enkele tientallen mensen naar zo’n 200 miljoen. Of dat we zien hoe God werkte in China, waar Mao Zedong een halve eeuw geleden nog kerken sloopte. Sindsdien groeide het aantal christenen van 2 miljoen naar 140 miljoen. In China heeft men niet wat wij denken dat nodig is: kerkgebouwen, betaalde predikanten, een hooggekwalificeerde opleiding voor voorgangers.”

Begint het met het persoonlijk leren kennen van God?

„Dat is van levensbelang. Daaruit volgt dat je de Boodschap van de Zaligmaker niet voor jezelf wilt houden. Iedere christen heeft een taak om het Woord uit te dragen. De veranderende westerse cultuur vraagt van kerkelijke leiders dat zij dit aansturen. Leiderschap is mensen helpen bij het vinden van een taak in Gods Koninkrijk.”

Bestaat daarbij niet het gevaar dat we God voor de voeten lopen?

„Wie zegt: „Je kunt alleen actief zijn in de kerk op de manier zoals we het altijd al doen”, loopt evenzeer de kans de Heere voor de voeten lopen. Daarom is het zo belangrijk in het gebed om Gods leiding te vragen. Het doorgeven van Gods Woord in de turbulente samenleving vereist experimenteren. Je kunt niet onderhandelen over het zendingsbevel dat Christus Zijn discipelen gaf, wel over de manier waarop die opdracht moet worden uitgevoerd.”

U spreekt dinsdag voor theologie­studenten. Hoe kunnen zij het verschil maken?

„Zet niet theologie op de eerste en missiologie op de tweede plaats. Preek niet: „Vrede, vrede”, terwijl er geen vrede is. God vraagt discipel te zijn, te luisteren naar Zijn stem. Daarbij horen het bereiken van mensen met het Woord en het uitbouwen van Zijn gemeente.”

Alan Hirsch

Alan Hirsch is directeur-oprichter van het Forge Mission Training Network in de Amerikaanse stad Los Angeles. Hij specialiseerde zich in de praktische theologie van de Evangelie­verspreiding in de geseculariseerde westerse cultuur. Hirsch (Johannesburg, Zuid-Afrika, 1959) verhuisde na zijn jeugd naar Australië, waar hij werd stilgezet op zijn levensweg. Hij studeerde theologie in Sydney en werd in 1989 voorganger in Melbourne. Alan Hirsch is auteur van diverse boeken, waaronder ”The Forgotten Ways”. Daarin beschrijft hij hoe christenen de opdracht om het Woord te verspreiden ter hand kunnen nemen.

Zie tukampen.nl voor het programma van het symposium waarop Hirsch dinsdag spreekt.

In kerkbreed komt iedere week een persoon aan het woord die een reflectie geeft op een opvallende gebeurtenis of ontwikkeling in het kerkelijk leven. Vandaag: 
Alan Hirsch, theoloog, gespecialiseerd in het christen-zijn in de seculiere westerse cultuur. Hij spreekt dinsdag op een conferentie in Kampen.