Tot dusver werd een Noorse erfprins koning als zijn voorganger was overleden. Dat was al zo in de tijd dat de allereerste Noorse vorsten vreeswekkende bijnamen hadden: van Harald Blauwtand tot Sven Gaffelbaard. Eind vorige eeuw werd Olaf V na zijn dood in 1991 opgevolgd door Harald V.

Kroonprins Haakon lijkt behoorlijk op koers te liggen als het gaat over zijn ‘rijpheid’ voor de troon. Naamgenoten zoals Haakon de Goede en Haakon Breedschouder, Haakon de Oudere en Haakon de Jongere gingen hem voor. De toekomstige koning kan misschien Haakon de Eigentijdse worden genoemd. Waar koning Harald een eenvoudige levensstijl combineert met een kalme uitstraling (en daarmee een groot persoonlijk gezag verwierf), kan Haakon er iets van zijn eigen tijd aan toevoegen, waarbij valt te denken aan zijn affiniteit met het milieu en de plaats van Noorwegen in de wereld.

Beproeving

Het achterliggende jaar bracht een grote beproeving voor het tot dan toe zo rustige Noorwegen. Terrorist Anders Breivik dompelde op 22 juli met een dubbele aanslag het land in diepe rouw. De Noorse koninklijke familie leed mee met het volk. In de dom van Oslo, waar tien jaar eerder prins Haakon en Mette-Marit elkaar trouw beloofden en tranen van blijdschap werden weggepinkt, vielen bittere tranen. Het kroonprinselijke paar verborg zijn emoties niet en huilde. Voor prinses Mette-Marit had de ramp een persoonlijke dimensie: haar stiefbroer Trond Berntsen (51) verloor bij de tragedie zijn leven. Nadat eerst zijn vader woorden van troost tot het volk had gericht en er blijk van gaf dat hij naast iedereen stond, riep prins Haakon drie dagen later ertoe op het geweld met liefde te beantwoorden.

Oogde Haakon (zijn naam betekent: hoge zoon) een decennium geleden nog als een jeugdige prins (zonder baard), tegenwoordig straalt hij (met baard) meer ernst en bezonnenheid uit. Met Mette-Marit, de vrouw met wie hij in 2001 in de echt werd verbonden, bereidt hij zich voor op de toekomst als koning Haakon VIII. Het stel wordt volop betrokken bij de verplichtingen van het Noorse koningshuis.

Prinses Mette-Marit heeft zich ontwikkeld tot een geziene persoonlijkheid. Toch was zij voor haar huwelijk niet van een onbesproken gedrag. Ze werd op 19 augustus 1973 in Kristiansand geboren als Mette-Marit Tsjessem Højby. Ze was parttime student en werkte als serveerster bij Café Engebret in Oslo. In 1997 kreeg ze een zoon van een man die connecties in de drugswereld zou hebben.

Eind jaren negentig ontmoetten Mette-Marit en kroonprins Haakon Magnus elkaar op een rockfestival in Kristiansand. Net zoals zijn vader Harald stormen te verduren kreeg vanwege zijn keus voor het burgermeisje Sonja Haraldsen, kreeg ook Haakon kritiek, al richtte het commentaar zich niet zozeer op de burgerlijke afkomst als wel op de leefstijl van zijn aanstaande. Er waren nogal wat Noren die meenden dat Haakon het aan zijn stand verplicht was niet in zee te gaan met een alleenstaande moeder die een wild leven zou hebben geleid.

Maar de liefde liet zich niet bedwingen, wat in het verleden van het vorstenhuis al was gebleken. Haakon hield voet bij stuk en hij en Mette-Marit verloofden zich op 1 december 2000. Op een ontroerende wijze beleed Mette-Marit haar zonden en dat maakte veel goed. De onvoorwaardelijke keus van Haakon voor Mette-Marit en Marius dwong respect af. Onder grote belangstelling trouwden ze en kreeg Mette-Marit de titel Hare Koninklijke Hoogheid kroonprinses Mette-Marit van Noorwegen. Ze betrokken het landgoed Skaugum, even buiten Oslo.

Kwetsbaren

De aanvankelijke scepsis van de Noren over Mette-Marit smolt als sneeuw voor de zon. Op dit punt valt er een parallel te trekken met haar schoonmoeder. Ook die was argwanend bejegend, omdat zij het als burgermeisje waagde het aan te leggen met prins Harald en negen jaar moest wachten alvorens het tot een bruiloft kwam. In de praktijk vergrootte Sonja met haar bescheidenheid, ernst en toewijding de populariteit van het koningshuis.

Zowel Haakon als Mette-Marit specialiseert zich in diverse takken van de samenleving. De prinses kiest ervoor zich op een aantal gebieden te concentreren die volgens haar belangrijk zijn. Zo werkt ze in Noorwegen aan integratie, geestelijke gezondheid en jongeren. Dat sluit aan bij haar belangstelling, want in een interview zei de prinses dat ze al vanaf haar kindertijd begaan is met het lot van kwetsbaren in de samenleving. De kroonprins bekwaamt zich vooral op het terrein van duurzaamheid, economie en buitenlandse zaken.

Het kroonprinselijk paar leidt een tamelijk gewoon bestaan. Het gaat in het leven niet om het uiterlijk en kleding, aldus de prinses. Ze is leergierig en handelt vanuit belangrijke waarden van het leven. Ze noemt zich een gelukkig mens. Als prinses kan ze zich richten op kwesties die van belang zijn in de Noorse samenleving.

Ten tijde van de geboorte van prins Haakon was de troonopvolging voorbehouden aan mannen en werd Haakon automatisch erfprins. In 1990 werd de Noorse grondwet gewijzigd. De kans op een koningin in Noorwegen is groot na de geboorte in 2004 van erfprinses Ingrid Alexandra. Voordat het zover is, komt eerst Haakon VIII. Het zal er voor hem op aankomen de voorbeeldige reputatie te consolideren die zijn vader als constitutioneel vorst wist op te bouwen.

Dit is het zevende artikel over prinselijke paren die wachten op een troonswisseling. Over twee weken: Spanje.

>>rd.nl/konhuis

Haakon

Kroonprins: Haakon Magnus, kroonprins van Denemarken, geboren op 20 juli 1973. Getrouwd met Mette-Marit Tsjessem Højby (1973), twee kinderen. Mette-Marit heeft een zoon, Marius, uit een eerdere relatie. Haakon volgde een officiersopleiding bij de marine en studeerde politicologie. Houdt van onder meer windsurfen en is een liefhebber van met name moderne muziek.

Ouders: Koning Harald V van Noorwegen en koningin Sonja.

Zus: Märtha Louise, getrouwd met Ari Behn, drie dochters: Maud Angelica (2003), Leah Isadora (2005) en Emma Tallulah (2008).

Opvolging: Eerste in de orde van de troonopvolging; trad al twee keer op als regent toen de koning ziek was.

Koning Harald 75 jaar

Het Huis Sleeswijk-Holstein-Sonderburg-Glücksburg is een linie van het Huis Oldenburg die is begonnen met Christiaan III van Denemarken en waartoe de koninklijke huizen van Denemarken, Noorwegen en het afgezette koninklijk huis van Griekenland behoren.

De traditie van het Noorse koningschap gaat in wisselende gedaanten meer dan duizend jaar terug. Noorwegen vormde van 1381 tot 1814 een unie met Denemarken en vervolgens vanaf 1814 met Zweden, totdat het in 1905 opnieuw onafhankelijk werd onder Haakon VII van Noorwegen.

De huidige koning, Harald V, vierde vorige week dinsdag zijn 75e verjaardag.

Koningin Beatrix bracht in 2010 een staatsbezoek aan Noorwegen. In 1986 bracht zij ook een staatsbezoek aan Noorwegen, met haar man prins Claus.

Noorwegen was de favoriete vakantiebestemming van koningin Wilhelmina. ,Wij genoten te water, te land, te paard en wandelend weer uitbundig van al het schoon dat Noorwegen biedt”, schreef zij in ”Eenzaam maar niet alleen”.