Het gaat om de organisaties Wycliffe Bijbelvertalers Internationaal, Summer Institute of Linguistics (SIL) en Frontiers.

In een Arabische Bijbelvertaling, ontstaan vanuit het werk van Wycliffe en SIL, wordt ”Heere” gebruikt in plaats van ”Vader”, en ”Messias” in plaats van ”Zoon”. Frontiers en SIL hebben in een Arabische vertaling ”Vader” vervangen door ”Allah” (wat ”God” betekent in het Arabisch). Mattheüs 28:19 luidt in deze vertaling: „…reinig hen door water in de naam van Allah, Zijn Messias en Zijn Heilige Geest.” In een Turkse vertaling van Frontiers en SIL van het Mattheüsevangelie wordt het woord ”bewaker” gebruikt voor ”Vader” en ”afgevaardigde van God” voor ”Zoon”.

De website waarop de Turkse vertaling is geplaatst noemt als reden voor de wijziging dat moslims bij de term ”Zoon van God” zouden kunnen denken dat de relatie tussen God en Jezus een fysieke vader-zoonrelatie is, met God als de biologische vader van Jezus.

Deskundigen geven echter aan dat dergelijke wijzigingen helemaal niet nodig zijn. „Dit zijn westerse imperialistische acties geïnspireerd door culturele antropologie en niet door Bijbelse theologie”, zei ds. Bassam Madany van Middle East Resources, een organisatie die de mondiale islam vanuit christelijk en historisch perspectief benadert, onlangs tegen Yahoo News, een Amerikaanse nieuwsdienst.

Dr. Jos M. Strengholt, anglicaans geestelijke in Caïro, noemt de vertaalmethode van SIL en Wycliffe op zijn weblog een „vreemde keuze. Zelfs al zouden die connotaties er zijn, dan nog lijkt het me de taak van de kerk om die goed uit te leggen. Het is niet te taak van de Bijbelvertaler om die te verhullen.”

SIL en Wycliffe maken zich blijkbaar niet zo druk om wat de kerken in de landen van de moslimwereld vinden, veronderstelt Strengholt. „De organisaties zijn in veel landen bezig met dit soort islamvriendelijke vertalingen, vooral gemotiveerd door een paar Amerikanen die deze zaak enorm stuwen.”

Bezorgde zendelingen, Bijbelvertalers, voorgangers en nationale kerkleiders zijn inmiddels gezamenlijk een online petitie gestart om bovengenoemde organisaties te bewegen de termen ”Vader” en ”Zoon” in de teksten van hun vertalingen te behouden.

Nauwkeurig en duidelijk

In een reactie op hun websites ontkennen SIL en Wycliffe Internationaal de beschuldigingen. SIL bevestigt „dat zij gelooft in de eeuwige godheid van Jezus Christus en benadrukt dat dit gehandhaafd blijft in alle vertalingen.”

Wycliffe Internationaal verklaart geen termen als ”Zoon van God” of ”Vader” weg te laten in vertalingen. De organisatie zegt zich voor hetzelfde doel in te zetten als ze al tachtig jaar doet: het nauwkeurig en duidelijk vertalen van de Bijbel. „Wycliffe zal nooit betrokken zijn bij een vertaling die deze voorwaarden niet handhaaft. De eeuwige godheid van Jezus Christus en de relatie van Jezus met God de Vader moet bewaard worden in elke vertaling.”

Bram van Grootheest, directeur van Wycliffe Bijbelvertalers Nederland, geeft aan dat partnerorganisatie SIL in enkele talen ”Vader” en ”Zoon” niet letterlijk vertaalt „om moslims niet op het verkeerde been te zetten.” Hij benadrukt dat het om een beperkt aantal vertalingen gaat. „Wycliffe Nederland is niet direct bij dergelijke projecten betrokken. Een aantal medewerkers van ons werkt in moslimlanden. Zij vertalen ”Vader” en ”Zoon” letterlijk. Deze discussie speelt voor hen helemaal niet.”

Wycliffe Nederland heeft grote vragen bij deze Bijbelvertaalmethode, zegt Van Grootheest. „Persoonlijk zie ik geen reden om de woorden ”Vader” en ”Zoon” te vervangen. In onze Bijbelvertalingen is het uitgangspunt om zo dicht mogelijk bij de grondtekst te blijven en zo letterlijk mogelijk te vertalen. Wij doen 
geen water bij de wijn.”

Internationaal bestaat er veel onenigheid over de gebruikte vertaalmethode, zegt Van Grootheest. Vorig jaar heeft er in Istanbul een conferentie plaatsgevonden waar Bijbelvertaalorganisaties in gesprek gingen over deze materie. Volgens Van Grootheest heeft deze conferentie geen bevredigende uitkomst gehad. „Mijn inziens is dit probleem, als het gaat om de exegese, niet voldoende uitgediept.”

Goed onderwijs

Ook dr. Reinier de Blois, vertaalconsulent bij de United Bible Societies (UBS), erkent dat de kwestie internationaal erg gevoelig ligt. „Binnen SIL en Wycliffe gaat het om een paar zeer extreme gevallen waar een zeer kleine groep mensen bij betrokken is en waar SIL en Wycliffe zelf ook duidelijk afstand van hebben genomen.”

Zelf heeft De Blois grote bezwaren tegen het wegvertalen van termen als ”Vader” en ”Zoon”. „Het is een feit dat moslims de uitdrukking ”Zoon van God” als godslasterlijk ervaren. Maar dat komt alleen omdat ze deze woorden verkeerd begrijpen. Als je Lukas 1:35 erbij haalt, kun je goed uitleggen wat er in feite met de uitdrukking ”Zoon van God” bedoeld wordt.”

Bovendien weten moslims heel goed dat deze uitdrukking in de Bijbel voorkomt, zegt De Blois. „Als ze dan de Bijbel openslaan en die uitdrukking niet tegenkomen, kunnen zij de conclusie trekken dat zij bedrogen zijn en dat hun een onjuiste vertaling voorgeschoteld is.”

Het is daarom volgens hem beter om deze uitdrukkingen letterlijk te vertalen en met behulp van kanttekeningen en goed onderwijs uit te leggen wat er feitelijk bedoeld wordt. „En laten we eerlijk zijn, ook voor christenen zal het begrip ”Zoon van God” een wonderlijk mysterie blijven dat ons menselijke verstand mijlenver te boven gaat.”