De Amsterdamse vrienden van Pieter Corneliszoon Hooft wisten het wel. „Tot in de pruimentijd!” schreven ze in de wintermaanden onder aan de brieven die de postkoets bij de dichter op het Muiderslot bezorgde. En geef ze eens ongelijk. Wie zou de behagelijke Amsterdamse grachtenhuizen verlaten voor een koude tocht naar een nog veel kouder Muiderslot?

Nee, dan de zomertijd. Door de hoge temperaturen verspreidden het Amsterdamse grachtenwater en de goten een smerige lucht. Bovendien hingen de boomgaarden bij het kasteel dan vol met heerlijke pruimen. Geen wonder dat het slot, gelegen op een zandbank, de Muiderkring trok als een magneet. Tijdens de veertig jaar die Hooft op het kasteel woonde, kwamen de kunstenaars en geleerden er regelmatig bij elkaar.

Een van de schilderijen in de grote zaal herinnert aan zo’n bijeenkomst. Gehuld in prachtige gewaden kijken de dames en heren van de Muiderkring neer op bezoekers van de winteropenstelling, die het kasteel sinds 1997 organiseert.

Gids Monique Alberti geeft een groep van zo’n twintig man een rondleiding door het versierde kasteel. Zelfs bij de ronde ballen op de houten tafelpoten blijkt een verhaal te horen. „Als er buiten sneeuw ligt, zie je op de binnenplaats niet alleen vogels-, maar ook rattensporen. Nu komen er geen ratten meer in het kasteel. Maar dat was in de 17e eeuw wel anders. De ronde ballen beschermden het suikerbroodje op tafel tegen klimmend ongedierte.”

Op veel tafels en kasten in de zalen staan grote bloemstukken en piramides van gesuikerd fruit. Ze zijn gemaakt door een groep van 25 vrijwilligers. „Direct na de zomervakantie gaan de voorbereidingen voor de winteropenstelling al van start”, zegt Corry Gorter-Meessen, verantwoordelijk voor de pr van het Muiderslot. „De vrijwilligers maken de bloem- en decoratiestukken op een historisch verantwoorde wijze.”

Dit jaar kunnen bezoekers van 26 december tot 8 januari terecht in het slot. „Vroeger waren we ook de week voor Kerst open. Maar dat heeft geen zin. Iedereen heeft het dan te druk. Tweede kerstdag is wel een topdag. Vaak krijgen we dan meer dan 1000 bezoekers over de vloer.”

Op het slotplein laat een man in middeleeuwse kledij een stoel op zijn kin balanceren. Daarna gooit hij kegels door de lucht. Kippig kijkend door zijn houten brilletje houdt hij jong én oud bezig. Maar ook tijdens de winteropenstelling blijft het kasteel de belangrijkste trekker, benadrukt Gorter. „Natuurlijk organiseren we ieder jaar extra activiteiten. Dit jaar besteden we aandacht aan het thema tijd. In de kapelaanskamer staat bijvoorbeeld een hemelglobe. De hoofdmoot van een bezoek blijft echter het slot.”

Het kasteel alleen is dan ook al indrukwekkend genoeg: de slotgracht met ophaalbrug, de torens van waaruit de bezoeker een prachtig uitzicht heeft over de waterrijke omgeving en de vele deftig ingerichte zalen.

„Wat zijn hier veel trappen”, verzucht een jongen van een jaar of zes. „Wat leuk dat je dat zegt,” reageert gids Alberti. „Weet je waarom dat zo gemaakt is? Op die manier konden vijanden niet gemakkelijk binnendringen.”

De uitgestalde etenswaren op de fraai gedekte tafels blijken alles te maken te hebben met de decembermaand. Alberti houdt een kniepertje omhoog. „Het platte koekje staat symbool voor het voorbijgegleden jaar. De mensen keken op oudejaarsavond terug op de gebeurtenissen in het verleden. Op nieuwjaarsmorgen kregen ze dezelfde lekkernij, maar dan opgerold. Niemand wist wat het komende jaar zou brengen.”

Op tafel staan groenten. Ze komen uit de warmoes, de groentetuin van het Muiderslot. Nog steeds zorgt een ploeg vrijwilligers ervoor dat er allerlei vergeten gewassen in de tuin staan. Buiten is het steenkoud. De tuin maakt een verlaten indruk. Maar bordjes verraden dat in het voorjaar hier weer wortelpeterselie, knollen of olifantspoot zullen groeien.

Achter het kasteel ligt de pruimenboomgaard, die in 2007 opnieuw werd geplant. Ook hier valt in de winter weinig te beleven. Wacht maar tot in de pruimentijd. Want een kasteelbezoek is zowel in de winter als in de zomer leuk.

>>muiderslot.nl

Winterse activiteiten

Veel musea organiseren speciale winterse activiteiten. De leukste op een rijtje.

In het MUSEUM VOLKENKUNDE in Leiden maken kinderen ijssculpturen en ze kunnen een demonstratie met sledehonden volgen.

Sneeuw of geen sneeuw, in het OPENLUCHTMUSEUM in Arnhem kunnen kinderen hun hart ophalen op een winterse slee- en ijsbaan.

Ook in het SPOORWEGMUSEUM in Utrecht zwieren schaatsers over een speciaal aangelegde ijsbaan, maar dan tussen ouderwetse treinen.

Bij NEMO in Amsterdam sleutelen kinderen naar hartenlust in het Brein-, Micro- en Haal-maar-uit-elkaar-Lab.