Volgens de psychiaters lijdt Breivik onder „paranoïde schizofrenie” en leeft hij in een eigen universum. Hij denkt dat hij mag beslissen over leven en dood. Breivik had op 22 juli eerst een bom tot ontploffing gebracht in Oslo en vervolgens een bloedbad aangericht op Utoya. In de hoofdstad vielen acht doden; op het eiland schoot Breivik 69 mensen dood, vooral tieners.

Tegen de psychiaters zei hij dat hij die moorden pleegde „uit liefde voor zijn volk.” Hij had een scenario voor ogen waarbij de Tempelridders waaraan hij zich verbonden voelt, „de macht overnemen in Europa.” Voor zichzelf zag Breivik een rol weggelegd als „toekomstig regent van Noorwegen.”