Zomerschool filosofie: vragen stellen, irritatie oproepen
„Om misverstanden te voorkomen: antwoorden geven is het minst belangrijke onderdeel van filosofie. Mijn voornaamste doel is twijfel te zaaien en irritatie op te roepen.” Jan Prins laat er in zijn inleiding geen gras over groeien. De zestien vrouwen en drie mannen die in Houten deelnemen aan de cursus filosofie over ware vriendschap weten al na een paar minuten wat ze kunnen verwachten. In drie bijeenkomsten van twee uur zal de filosoof hen laten kennismaken met visies uit verleden en heden.
De senioren trekken niet wit weg bij de ontboezeming van Prins. Vol interesse luisteren ze naar diens uiteenzetting over Socrates, die eeuwen geleden al onrust zaaide met het doel zijn tijdgenoten de waarheid te laten ontdekken.
De cursus maakt deel uit van de derde editie van de Senioren Zomerschool Houten, een initiatief van de welzijnsorganisatie van Houten & co en de ouderenbonden ANBO, KBO en PCOB. Zij bieden 50-plussers tot 12 augustus activiteiten, variërend van excursies naar de stuw in Hagestein en naar de Broedergemeente in Zeist tot medische fitness, een wandeling langs voormalige Utrechtse bierbrouwerijen en een vaartocht over de Kromme Rijn. Er zijn ruim 700 inschrijvingen, verdeeld over 250 personen.
Het gros van de deelnemers aan de filosofiebijeenkomst is ook in het voor- en najaar van de partij als Prins een zeswekelijkse cursus verzorgt. Zes mensen zijn nieuw. De senioren bezoeken de zomerschool omdat ze het een zinvolle dagbesteding vinden en nieuwe contacten hopen op te doen. Ook omdat ze naar antwoorden zoeken of bagage willen krijgen om met anderen in gesprek te gaan. Vandaag staat vriendschap in de klassieke oudheid centraal, maar Prins steekt in met het fenomeen sociale media. Enkele aanwezigen maken aantekeningen, de meesten luisteren. Af en toe stelt iemand een vraag.
Al snel komt de filosoof met de visies van Montaigne en Aristoteles op de proppen. „Aristoteles noemt vriendschap onmisbaar om gelukkig te worden. Hij onderscheidt drie vormen. Eén die nut oplevert, zoals een goede relatie met dienstverleners. Als nummer twee vriendschap die plezier biedt. De laatste is de karaktervriendschap. De meest duurzame vorm, omdat hij gebaseerd is op wezenlijke eigenschappen van de ander. De karaktervriendschap heeft tijd nodig, omdat mensen elkaar moeten leren kennen.”
De aanwezigen wisselen van gedachten over de vraag of voor een dergelijke vriendschap altijd lijfelijk contact nodig is of dat brieven schrijven zou volstaan. „In onze individualistische samenleving houden we er niet van om tegengas te krijgen”, besluit Prins. Een luisteraar gaat ertegenin: „Een goede vriend mag best confronterend zijn.”
De tijd vliegt om. Als de afname van de syllabus een graadmeter is voor het enthousiasme van de senioren, mag Prins dik tevreden zijn. Vrijwel iedereen schaft een samenvatting van de cursusochtend aan.
Dit is het derde deel in een serie. Volgende week dinsdag deel 4.