Commentaar: Goed nieuws over Mladic
Goed nieuws was gisteren dan een keer echt nieuws. Na jaren wachten is Ratko Mladic eindelijk gearresteerd.
Deze voormalige Servische legerleider uit de Joegoslavische oorlog was een cynicus van de grootste orde. Alle filmarchieven met beelden van de voormalige Servische legerleider gingen gisteren open. Wat je daarop ziet, is een ruige man met een opgeblazen gezicht die vol bravoure optrad tegen de burgerbevolking.
In juli 1995 gaf hij de kinderen van Srebrenica een aai over de bol en zei tegen hen en hun ouders: „Wees niet bang, kalm aan maar. Jullie worden weggebracht. Eerst de vrouwen en de kinderen.” Met andere woorden: De Nederlandse militairen van Dutchbat hebben wij verjaagd, maar wij zullen u evengoed beschermen.
Wij weten de afloop. De mensen zijn inderdaad weggebracht, de vrouwen en kinderen voorop. De vaders en de grote broers hebben ze nooit meer gezien.
Dit lijkt misschien een verhaal uit een eng boek, maar het bewijs komt van diverse kanten. Er zijn vele massagraven gevonden, er zijn bekentenissen gedaan bij het Joegoslaviëtribunaal, en –last but not least– de duizenden vermiste mannen zijn nooit meer teruggekomen.
Het kan gebeuren dat het oorlogsrecht wordt geschonden door een individuele militair die niet meer tegen de stress kan. Dat zijn de zogeheten incidenten, losstaande gebeurtenissen.
Maar het vervoeren en vervolgens vermoorden van enkele duizenden mannen moet „georganiseerd” zijn, zoals oud-minister Voorhoeve terecht zegt. Een massamoord heeft een brein en gebeurt weloverwogen, niet in een opwelling. Het heeft er alle schijn van dat Mladic deel was van dat brein.
Het oorlogsrecht is geen hobby van softe wereldverbeteraars met onwerkelijke verlangens. Deze regels komen regelrecht uit de christelijke ethiek. Oorlogvoeren geschiedt door de sterken. Hun eerste plicht is het zwakke te beschermen. Wie geen respect toont voor vrouwen en kinderen, voor weduwen en wezen, is niet geschikt voor de strijd.
In het oorlogsrecht is dat vertaald in de scheiding tussen militaire en burgerdoelen. Juist deze regel is in de Joegoslavische oorlog geschonden. Op talloze plaatsen zijn directe aanvallen op de burgerbevolking geweest. Om nog maar te zwijgen over de duizenden verkrachtingen. Het absolute dieptepunt was de massamoord op de (jonge)mannen van Srebrenica in 1995; mogelijk zelfs 8000 in getal.
De arrestatie van Mladic is –nog geen maand na het uitschakelen van Osama bin Laden– dus goed nieuws. Goed nieuws voor de nabestaanden van de vermoorde bevolking. Voor Servië zelf, dat blijkbaar toch bereid is tot een grote schoonmaak. Goed nieuws ook voor het Joegoslaviëtribunaal, dat zijn werk nu min of meer kan afmaken.
Ook voor Nederland is dit een opluchting. In 2002 trad het tweede kabinet-Kok af vanwege de betrokkenheid bij de val van Srebrenica. Velen van hen hebben gisteren een zucht van verluchting geslaakt.
In alle landen van de wereld zijn mensen die dagelijks bidden om recht en gerechtigheid. Voor hen is dit niet alleen goed nieuws, maar ook reden tot dankbaarheid.