Gevonden keramiek Jordanië werpt licht op tijd van Bijbel
DELFT - Nederlandse vondsten van keramiek bij opgravingen in Jordanië werpen nieuw licht op de samenlevingen die het Bijbelse Israël overheersten en omringden. De gevolgen van de wegvoering van het volk Israël lijken minder groot geweest dan altijd gedacht. Maandag promoveerde aan de Technische Universiteit Delft archeoloog N. C. F. Groot op een proefschrift daarover.
Groot deed onderzoek in de Jordaanvallei gelegen tussen de Palestijnse gebieden en Jordanië. Hij deed onderzoek naar objecten die zijn gevonden bij Nederlandse opgravingen in Tell Deir ‘Alla, een ruïneheuvel met een hoogte van 30 meter.
Groot onderzocht twee soorten keramiek: zogenaamde faience, een glasachtig materiaal, en aardewerk. Hij keek naar de gebruikte grondstoffen en toegepaste technieken.
Als eerste onderzocht hij een verzameling faience vaatwerk uit een heiligdom, dat in gebruik was omstreeks 1500-1200 voor Christus. Deze periode wordt in het gebied de Late Bronstijd genoemd. Dit was een tijdperk waarin grootmachten, zoals Egypte en de Hettieten, het Midden-Oosten beheersten. Er was in die tijd een uitgebreid handelsnetwerk dat het hele gebied en ook Griekenland omvatte.
Uit de studie van de objecten blijkt dat ook een klein stadje in een regio aan de ‘rand’, zoals Deir ‘Alla, een volwaardige speler was in dat netwerk. Groot denkt dat enkele gevonden objecten afkomstig zijn uit wat nu Irak heet.
De technische kennis was ook hoog ontwikkeld, concludeert Groot. „De lokale samenleving was in staat om complexe objecten te vervaardigen. Dit wijst er op dat de site en regio veel belangrijker waren dan voorheen aangenomen.”
De tweede studie betreft aardewerk uit de periode van de Late IJzertijd (734-332 voor Christus). Dit is de tijd waarin Israël en Jordanië achtereenvolgens onderworpen waren aan drie grootmachten: Assyriërs, Babyloniërs en Perzen. Ondermeer de Bijbel verhaalt van episodes van rampspoed, met name tijdens de overheersing door de eerste twee grootmachten.
In deze periode is bewoning van Deir ‘Alla gereduceerd tot een klein dorpje. In tegenstelling tot Bijbelse verhalen en de archeologische context in Israël, lijkt de Jordaanvallei relatief ongeschonden deze periode te hebben doorstaan. Productiepatronen en specifieke uitwisselingsnetwerken lijken gedurende de gehele periode relatief constant te zijn geweest. „Dit wijst erop dat er degelijk nuances moeten worden aangebracht in het verhaal van algehele rampspoed en dat de regionale samenleving complexer en vitaler waren dan voorheen aangenomen.”
De twee studies geven inzicht in het leven in de Jordaanvallei in die periodes. „De strategische ligging tussen Jordanië en Palestina is van grote invloed geweest op het karakter van de lokale samenleving tijdens verschillende perioden.”
