De commissie reageert hiermee op de actuele problemen met duizenden Noord-Afrikaanse vluchtelingen. Het gaat om een tijdelijke herinvoering van beperkte controles aan de Europese binnengrenzen onder zeer uitzonderlijke omstandigheden, bijvoorbeeld als een deel van de Europese buitengrens onder „zware onverwachte druk” komt te staan.

Europese landen in de zogenoemde Schengenruimte voor vrij personenverkeer mogen nu al de grenzen dichtgooien als bijvoorbeeld een verstoring van de openbaar orde dreigt. Er ontstond onenigheid en onduidelijkheid toen Frankrijk onlangs controles invoerde aan de grens met Italië om Noord-Afrikaanse migranten tegen te houden.

Eurocommissaris Cecilia Malmström (Binnenlandse Zaken) benadrukte dat het voorstel niet moet worden gezien als een ondermijning van Schengen, maar als een versterking. Zij sprak over zwakken punten in het Schengenverdrag, die geleidelijk worden geconstateerd en moeten worden aangepakt. Zo vindt Malmström dat een land niet eenzijdig zou moeten besluiten de grenzen te sluiten bij een onverwachte toestroom aan migranten, maar dat dat op Europees niveau geregeld moet worden.

Het plan voor tijdelijke grenscontroles maakt deel uit van een reeks initiatieven van de commissie om de migratie naar de unie beter te regelen en op te vangen. „Wij streven niet naar een Fort Europa” waar niemand meer binnenkomt, benadrukte Malmström.

De unie moet een toevluchtsoord blijven voor politieke vluchtelingen. Ook wees de commissaris op de noodzaak om migranten toe te laten om het verwachte tekort aan arbeidskrachten in bepaalde sectoren op te vangen.