Colloque: Onderwijzende preek is nooit in de mode geweest
STE-FOY-LÈS-LYON – Past de leerdienst niet meer in onze tijd? „Ten tijde van het Nieuwe Testament was een onderwijzende preek net zomin in de mode als nu. Toch beschouwden de apostelen de preek als het meest wezenlijke onderdeel van de eredienst.”
Dat zei oudtestamenticus dr. Sylvain Romerowski gisteren tijdens de derde dag van de Colloque Biblique Francophone, nabij de Franse stad Lyon. Romerowski hield een tweede lezing over de eerste brief aan Timotheüs.
„Toen de boodschap van het Evangelie binnen werd gedragen in de Romeinse wereld en in het geestelijk klimaat van de Griekse cultuur, ging dat dwars tegen de heersende tijdgeest in”, stelde dr. Romerowski, die verbonden is aan het Institut Biblique in het Franse Nogent-sur-Marne. „Thans is een omgekeerde beweging gaande. Het aandachtig luisteren naar een gedegen preek maakt plaats voor allerlei vormen van participatie, zodat de kerkdienst meer en meer het karakter van een ritueel en van theater krijgt. De apostelen weigerden in hun tijd echter het karakter van de kerkdienst te laten bepalen door theater en amusement. Daarom is er ook geen reden de preek tot een minimum te bekorten en het Bijbelse onderwijs plaats te laten maken voor rite, sentiment en liederen waarin de emoties de boventoon voeren.”
De oudtestamenticus signaleerde dat er in het huidige theologische klimaat een streng taboe heerst op het onderscheiden tussen de gezonde leer en de valse leer. Paulus was echter zo gekant tegen afwijkingen dat hij er niet voor terugschrikt valse leringen te ‘demoniseren’ door ze in 1 Timotheüs 4 letterlijk „leringen van demonen” te noemen.
Volgens Romerowski ligt hier een parallel met moderne theologen, die zeggen dat Jezus niet lichamelijk is opgestaan, maar de opstanding uitleggen als zou Jezus voortleven in de gedachten van de gelovigen. Als voorbeeld noemde hij de invloedrijke Duitse theoloog Gerhard von Rad, die beweerde dat het begrip ”vergeldende gerechtigheid” in heel de Bijbel niet voorkomt. Volgens Romerowski is er in de Bijbel echter wel degelijk sprake van een ”vergeldende gerechtigheid”. „Als theologen hun dienaarsgestalte kwijtraken, worden Bijbelse waarheden ontkend en komt er een onvermijdelijke drang om eigen ideeën te ventileren.”
De inleider zag een verband met de eis aan voorgangers om altijd ‘authentiek’ te zijn. „In evangelische kringen zijn voorgangers vaak te veel afhankelijk van de instemming van de gemeente. Er zijn evangelische gemeenten die hun voorganger kunnen ‘wegstemmen’.” Volgens dr. Romerowski heerst eenzelfde geest in de christelijke uitgeverswereld. Niet de theologische diepgang is bepalend, maar alleen de auteurs die hoog scoren op de bestsellerslijsten komen in aanmerking voor een uitgave.
Emeritus predikant ds. Benjamin Clark uit Burnhaupt-le-Bas (Elzas) ging gisteren in een vervolglezing in op het ambt van ouderling en de onderlinge bemoediging. Uitvoerig behandelde hij enkele gedeelten uit de Jakobusbrief. Het bezoeken van wezen en weduwen blijkt het wezenlijkste onderdeel van de ware godsdienst, aldus ds. Clark.
Bij de ziekenzalving in Jakobus 5 gaat het volgens hem niet over lichamelijke ziekten, maar wordt ”ziekte” figuurlijk gebruikt voor ”zwakte”. Gelovigen die door de geestelijke strijd moe en geestelijk uitgeput raken, dienen te worden ”genezen”, wat hier meer ”opbeuren” betekent. In dat verband is de zalving ook geen godsdienstig ritueel, maar meer een verfrissing.
Volgens ds. Clark is er veel misverstand rond dit Bijbelgedeelte, wat vaak leidt tot onnodige schuldgevoelens. „De ”genezing” in Jakobus 5 is geen gezondmaking, maar meer een terechtbrengen van een verdwaald schaap.”
In Ste-Foy-lès-Lyon, nabij Lyon, begon dinsdag de jaarlijkse Colloque Biblique Francophone, die tot en met vandaag duurt. Deze krant doet viermaal verslag. Morgen deel 4.