Na de dreunen die het CDA kreeg bij de verkiezingen voor gemeenteraden, Tweede Kamer en Provinciale Staten is de partij zich aan het heroriënteren. De commissie-Frissen die de partijleiding in de zomer van vorig jaar installeerde, velde in haar rapport ”Verder na de klap” harde oordelen.

Politiek-inhoudelijk is het CDA sinds enkele jaren „onduidelijk en grijs”, stelt de commissie.

Verder is de driehoek partij-fractie-kabinet uit balans. Partij en fractie kunnen geen vuist maken tegen de ervaren kabinetsleden.

De oplossing ligt volgens Frissen deels in een opwaardering van de functie van partijvoorzitter. Die moet „er zowel inhoudelijk als politiek staan, en de eerstverantwoordelijke zijn op het punt van het profiel en de politieke organisatie.” De partij moet een koers inzetten voorbij de links-rechtstegenstellingen.

Gisteren presenteerde het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA de essaybundel ”Waardevast” over de uitgangspunten van het CDA. Daarin staat dat de uitgangspunten van het CDA –gespreide verantwoordelijkheid, solidariteit, rentmeesterschap en publieke gerechtigheid– een antwoord kunnen geven op de sociaal-culturele crisis van onze samenleving.

De manier waarop de twee kandidaat-voorzitters dat antwoord geven, is verschillend. Van der Tak, burgemeester van Westland, voelt niets voor hertaling van de uitgangspunten, zo stelde hij vorige week in deze krant. Zijn rivaal, de Utrechtse predikante Peetoom, acht hertaling wel nodig.

Ook hebben de twee een verschillende visie op de aanpak van de integratie. Van der Tak benadrukt de noodzaak van integratie waarbij de Nederlandse rechtsstaat het uitgangspunt is. Peetoom accepteert de multiculturele samenleving als feit en wil van daaruit bezien hoe het samenleven vorm kan krijgen.

Wat betreft het terugwinnen van de weggelopen kiezers gaan de twee ook andere wegen. Van der Tak wil de naar rechts weggelopen kiezers rechts terugwinnen. Peetom zoekt juist het politieke midden op.

Van der Tak vatte vandaag in het Nederlands Dagblad het verschil tussen hem en zijn tegenstreefster samen door te stellen dat Peetoom „toch het profiel heeft om linksaf te slaan.”

Zo loopt de verkiezingsstrijd toch weer uit op een links-rechtstegenstelling. Het historische partijcongres van oktober vorig jaar over het al dan niet aangaan van politieke samenwerking met de PVV was vanuit partijdemocratisch standpunt weliswaar een hoogtepunt, maar het legde ook een diepe kloof bloot in de toch al geplaagde partij. De verkiezing van een nieuwe voorzitter dekt dat verschil niet toe, maar laat dit weer oplichten. Het debat over de inhoudelijk-politieke koers van de partij kan nog wel eens heel lastig worden.