De superoperatiekamer, de eerste van dit type in Nederland, werd gisteren officieel aan de pers gepresenteerd. Fabrikant Philips Healthcare heeft drie jaar aan de ontwikkeling gewerkt, in nauw overleg met diverse medisch specialisten van het St. Antonius.

„De nieuwe operatiekamer is vooral bedoeld voor het uitvoeren van grote vaatoperaties”, aldus vaatchirurg dr. Eric van de Pavoordt. Tegenwoordig gebeurt dat steeds vaker via een kleine snee en niet meer via een jaap in de huid. „We kunnen tegenwoordig bijvoorbeeld een aneurysma van de aorta, een verwijding van de grote lichaamsslagader in de buik, via de lies behandelen door een stent in het vat te schuiven. Dat is precisiewerk, omdat de vaatprothese exact op de goede plaats moet worden aangebracht. Daarvoor zijn geavanceerde röntgenbeelden nodig, zodat je goed kunt zien wat je doet.”

Apparatuur die zulke beelden kan genereren, is wel aanwezig in catheterisatiekamers, maar niet in doorsneeoperatiekamers, waar in dat geval gebruik moet worden gemaakt van minder geavanceerde mobiele röntgenapparaten.

Opereren in een catheterisatiekamer –”cathlabs” in dokterstaal– is echter geen optie. Van de Pavoordt: „Cathlabs zijn ingericht voor kleine ingrepen en niet geschikt voor grotere operaties waarbij je steriel moet werken. En dat is nodig als je bijvoorbeeld zo’n aortastent inbrengt. Je moet in de lies dan toch een sneetje van ongeveer 1 centimeter maken. Dat is groter dan het gaatje dat nodig is voor een gewone hartcatheterisatie. Vroeger deden we zo’n behandeling in twee etappes, eerst de catheterisatie, een paar dagen later de operatie. Nu kan dat in deze hybride operatiekamer in één moeite door. We werken in deze hybride operatiekamer dan ook met multidisciplinaire teams van interventiecardiologen, vaatchirurgen, radiologen en anesthesisten.”

Bij een verwijding van de buikaorta –een zogeheten aneurysma– die dreigt te scheuren, is snel ingrijpen nodig. Van de Pavoordt: „Na stabilisatie van zo’n patiënt kun je met deze röntgenapparatuur meteen zien of je via de lies kunt behandelen of via een snee in de buik.”

Het röntgenapparaat levert snelle messcherpe driedimensionale beelden van het vaatstelsel. De röntgenboog kan in allerlei posities rond de patiënt worden gemanoeuvreerd, doordat het apparaat aan rails hangt en niet op de vloer is geplaatst. De röntgenapparatuur is ook zijdelings verplaatsbaar. De operatietafel is gemaakt van kunststof (kevlar) zonder metalen steunen, die zichtbaar zouden zijn op de röntgenbeelden.

De ok heeft een oppervlakte van 80 vierkante meter, twee keer groter dan gebruikelijk. Beeldschermen zijn gedeeltelijk weggewerkt in de wand of hangen aan zwenkarmen rond de operatietafel. „Normaal moet je als behandelaar vaak over allerlei kabels heenstappen en staat het vol met apparatuur.”

In de hybride operatiekamer is alle bekabeling –met een totale lengte van 9 kilometer– weggewerkt in de wanden en de vloer. Vanuit een grote verlichte rechthoek van 15 vierkante meter valt er helder licht op de operatietafel. Speciale lampen aan zwenkarmen bevatten aanvullende verlichting en bovendien een camera, zodat ook anderen op afstand mee kunnen kijken. Vanuit de rechthoek stroomt ook schone lucht, die als een deken over de patiënt heen wordt gelegd en bescherming biedt tegen eventuele stofdeeltjes.

Philips Healthcare heeft met de ingebruikname van de operatiekamer in het St. Antonius ziekenhuis een primeur in Nederland. Binnenkort neemt Siemens in het Rotterdamse Maasstad Ziekenhuis eveneens een hybride ok in gebruik.