Israëlische gevechtsvliegtuigen bombardeerden gisteren diverse doelen in de Gazastrook. Daaronder waren smokkeltunnels en vermeende lanceerinrichtingen. Maar ook een voormalig hoofdkantoor van de Palestijnse inlichtingendienst dat al jaren leegstaat en een ongebruikt Hamaskantoor dat al vijf keer eerder werd gebombardeerd.

De naar Israëlische begrippen bescheiden militaire reactie op de recente beschietingen doet vermoeden dat Israël er alles aan doet om een regelrechte confrontatie met de Palestijnse Hamasbeweging te voorkomen. Jeruzalem zit begrijpelijkerwijs bepaald niet te wachten op een nieuwe oorlog, waarbij grondtroepen opnieuw slag met Palestijnse guerrillastrijders moeten leveren – met alle verliezen en internationale kritiek van dien.

Minister van Defensie Ehud Barak uitte zich gisteren dan ook in wollige termen over een verder Israëlisch antwoord op de Palestijnse aanvallen. „We kunnen geen slachtoffers van onze eigen beslissingen worden. We zullen de mate waarin we moeten reageren overwegen, maar we moeten wél reageren. We zijn vastbesloten de rust terug te brengen, en dat kunnen we niet doen door niet af en toe geweld te gebruiken.”

Intussen nam gisteren de noodzaak voor een Israëlisch militair ingrijpen in de Gazastrook alleen maar toe. Een Gradraket landde gisteren op nog geen 25 kilometer van Tel Aviv. De grote angst van Israël is dat Palestijnse strijders erin slagen projectielen op de dichtbevolkte stad af te vuren en zo grote aantallen slachtoffers maken. Volgens de Israëlische inlichtingendienst beschikt Hamas al over raketten die Tel Aviv kunnen bereiken, maar heeft de organisatie er tot dusver van afgezien om dit wapentuig te gebruiken.

Desondanks ging de Israëlische premier Netanyahu gisteravond tijdens een persconferentie in de Russische hoofdstad Moskou niet verder dan te stellen dat de Israëlische reactie op de raketaanvallen „afgemeten” zal zijn. Zijn gematigde houding kwam hem op een compliment van de Amerikaanse president Obama te staan, die Netanyahu gisteren met een telefoongesprek vereerde.

De Amerikaanse minister van Defensie, Robert Gates, liet zijn ambtgenoot Barak gisteren weten dat Washington voluit achter Israëls recht op zelfverdediging staat. Het valt echter zeer te betwijfelen of het Witte Huis Jeruzalem evenzeer zal steunen als George W. Bush deed bij het uitbreken van de Gazaoorlog, in de laatste dagen van zijn presidentschap.

Hardliners in Israël zien het optreden van Netanyahu in de huidige omstandigheden met lede ogen aan. Critici verwijten Netanyahu dat hij zijn belofte van zerotolerance ten aanzien van terreur geen gestand doet. Minister van Onderwijs Gideon Sa’ar zei gisteren onomwonden dat het Israëlische leger een „grootschalige operatie” in Gaza zal moeten uitvoeren – groter dan de vorige Gazaoorlog.

Politiek gezien vormen terreuraanslagen en beschietingen doorgaans een versterking van het rechtse kamp in Israël. Rechts is echter verdeeld. De leus van Netanyahu in de huidige situatie is: „resoluut, maar wel met verantwoordelijkheid en wijsheid.” Haviken zoals minister van Buitenlandse Zaken Lieberman nemen echter veel radicalere termen in de mond. Het zal voor de Israëlische premier nog een hele toer worden om onder deze omstandigheden een gulden middenweg te vinden.

Aan Palestijnse zijde zou het opgelaaide geweld zich juist tegen hen kunnen keren. Sinds enkele maanden voert de Palestijnse Autoriteit een sterke internationale lobby voor erkenning van een toekomstige Palestijnse staat. Vooral in Latijns-Amerika bleken die pogingen succesvol. De huidige beschietingen geven Israël hét argument in handen dat elke vierkante meter grond die de Joodse staat opgeeft als lanceerbasis voor projectielen kan worden gebruikt.

Israëlische analisten trokken vandaag een vergelijking met de situatie in Libië. De morele regel lijkt daar dat militair ingrijpen vanuit de lucht door de beugel kan, maar dat de inzet van grondtroepen en bezetting te ver gaan. De praktijk is echter dat met luchtaanvallen alleen de dreiging van beschietingen vanuit Gaza nooit geheel kan worden weggenomen.

De komende dagen zal duidelijk worden of het geweld in Gaza daadwerkelijk zal escaleren. Ondertussen beleven de inwoners van de Westelijke Negev en steden als Ashkelon, Ashdod en Be’ersheva een bitter déjà vu: gesloten scholen, gillende sirenes en urenlang verblijf in de schuilkelder. Daar ligt de eerste verantwoordelijkheid van de Israëlische regering.