Pastoraat ook voor mensen met een ernstige verstandelijke handicap

Jannie Slingerland-Hanekamp was vroeger als verpleegkundige betrokken bij de zorg voor mensen met een verstandelijke handicap en werkzaam in de psychiatrie. Tegenwoordig is ze actief als beeldend kunstenaar en als schrijfster. Ze heeft al meer mooi uitgegeven boekjes op haar naam staan, waarin naast de tekst afbeeldingen van prachtige kunstwerken van haarzelf staan. Soms zeggen die nog meer dan de woorden. Ze zijn buitengewoon kunstzinnig en waardevol. Ik moet eerlijk zeggen dat ik de afbeeldingen meer waardeer dan de tekst van dit boekje.

Jannie Slingerland begon met schrijven en kunstwerken maken toen haar dochter werd geboren. Tijdens de zwangerschap was ze in aanraking gekomen met het rodehondvirus en na de bevalling bleek het dochtertje Maria doof, spastisch, autistiform, dispraktisch en ernstig verstandelijk gehandicapt. Eerlijk wordt op verschillende plaatsen in het boekje beschreven welke grote levens- en geloofsvragen er in zo’n situatie op de ouders kunnen afkomen. En wat een worsteling het is om Gods hand in dit alles te zien. „Het is niet meegevallen…”, zegt deze moeder, en dat is goed te begrijpen.

Het boekje geeft weer wat de ouders, familieleden, vrienden en vooral de christelijke gemeente hebben gedaan om waar te maken wat het lied verwoordt dat in het midden van de gemeente is gezongen toen Maria jarig was:

„Welkom bij ons Maria

jij kindje van ons twee.

Wij zullen voor je zorgen,

dragen je met ons mee.

En wat anderen ook beweren,

toch maken wij ons sterk

een plek voor jou te vinden

in maatschappij en kerk.

Een plek voor jou te vinden

In maatschappij en kerk.”

Het boekje begint met de volgende passage: „Maria, onze dochter, heeft nu de leeftijd dat ze volop in het leven zou kunnen staan. Ze zou al een heel eindje op weg kunnen zijn met haar carrière. Het had gekund dat ze de liefste van en voor iemand geworden was of dat kinderen mama tegen haar zouden zeggen. Het mag niet zo zijn. Zij heeft een andere plaats in het leven gekregen en daardoor is ons leven veranderd. Maria is nu dertig jaar en ze stelt door haar ”zijn” vragen aan ons die ze niet gesteld zou hebben als ze niet deze bijzonder plek gekregen had.”

Maar wat heeft dat nu met een vlinderboom van doen? Wel, schrijft moeder Jannie, „de vlinderboom in onze tuin heeft ons geïnspireerd. De vlinders worden niet geroepen of beetgepakt; ze worden gelokt door de geur. In dit boekje hopen wij wat ideeën te geven om de geur van de liefde van Christus te verspreiden onder mensen zonder woorden. Geloofsopvoeding, geloofsbeleving, catechese, plek in de gemeente, heilig avondmaal; we komen het allemaal tegen en daar tussendoor ontmoet u onze bijzondere broeders en zusters.”

Dat mensen met een verstandelijke handicap ”kleine broeders en zusters” worden genoemd is heel goed, want het geeft hun plaats aan tegenover God, de Vader in de hemel, en tegenover de leden van Zijn gemeente. En de schrijfster zegt daarover aansprekende en zelfs aangrijpende dingen. Je leest het boekje in één adem uit en daarbij kijk je ook nog eens je ogen uit op die mooie afbeeldingen.

Toch kreeg ik bij het lezen een wat onprettig gevoel. Tussen de regels door voelt de lezer dat kerk en maatschappij in moeders ogen geen enkel begrip voor de situatie van haar dochter hebben. School, inrichtingen en ook een groot deel van de gemeente begrijpen niet wat goed voor Maria is. Die wrevel merk je in bovenstaand lied bijvoorbeeld in de regel: „Wat anderen ook beweren, toch maken wij ons sterk.” Het is jammer dat Jannie Slingerland niet wat meer geluisterd heeft naar wat anderen als de liefdegeur van Christus hebben ervaren. Wie mensen lokken wil, doet er goed aan om, net als de Meester, vriendelijk en mild te zijn.

Een vlinderboom vol pastoraat. Pastoraat ook voor mensen met een ernstige verstandelijke handicap, Jannie Slingerland-Hanekamp; uitg. Stichting Chaïm, Oostkapelle, 2010; ISBN 978 90 8603 038 5; € 11,95.

Pastoraat ook voor mensen met een ernstige verstandelijke handicap

Cultuur & boeken

RD.nl in uw mailbox?