Naar aanleiding van de internationale zendingsconferentie die in oktober te Kaapstad werd gehouden, werd onlangs een verklaring uitgebracht: het Cape Town Commitment. Het stelt Jezus Christus centraal en roept de wereldwijde gemeenschap van christenen ertoe op Gods Woord gezag te laten hebben over alle aspecten van het leven. Wanneer onze daden niet overeenstemmen met onze woorden, moeten we immers niet vreemd opkijken dat de wereld ons getuigenis niet serieus neemt.

Wat de kernboodschap betreft, ben ik dankbaar met de lezingen in Kaapstad en het commitment. Toch had er op sommige punten meer verwacht mogen worden van een geloofsbelijdenis en oproep tot actie vanuit een vergadering van 4200 vertegenwoordigers uit ongeveer 200 landen

Wat ik mis in het commitment is het gevoel van urgentie rondom wat er op dit moment speelt in de moslimwereld. De ruimte voor de kerk in landen met een moslimmeerderheid is de laatste jaren dramatisch achteruitgegaan. Lokale christenen lijken het doelwit te zijn van agressie tegenover het Westen, honderden zijn vermoord en tienduizenden zijn intussen hun land ontvlucht. Het commitment bepleit het recht om op te komen voor godsdienstvrijheid, maar gaat toch nog sterk uit van een passieve houding van christenen ten opzichte van de overheid.

Ondertussen zijn evangelicalen, met name in de Verenigde Staten, politiek en economisch wel degelijk een factor van belang. Zeker nu het steeds moeilijker wordt om westerse zendelingen uit te zenden naar moslimlanden, wordt het steeds belangrijker dat we als westerse christenen nadenken over onze politieke en economische relaties met de moslimwereld. Wanneer we daar geen doordachte Bijbelse visie op ontwikkelen, weten conservatieve politieke stromingen westerse christenen makkelijk mee te slepen in een confrontatie met de moslimwereld die alleen gericht is op eigen veiligheid en welvaart, maar die weinig oog heeft voor de toekomst van de kerk in moslimlanden. Tijdens de conferentie werd deze problematiek indringend aan de orde gesteld, maar ik vind er weinig van terug in het commitment.

Het commitment gaat ook in op de ”insider movements”. Dit betreft bewegingen in bijvoorbeeld de wereld van de islam, waarbij bekeerlingen wel Jezus als hun Redder en Heer erkennen, maar ondertussen blijven deelnemen aan islamitische rituelen en zich niet aansluiten bij christenen. Soms is dit een tijdelijk verschijnsel van enkele maanden of jaren na de bekering van een groep of individu of een noodgedwongen tijdelijke keuze vanwege veiligheid. Soms is het echter een bewuste strategie van zendingsorganisaties.

Tegen deze laatste strategie zijn er grote bezwaren, juist onder christenen die zelf een moslimachtergrond hebben en daar een hoge prijs voor betalen. Tijdens de conferentie werden die bezwaren nadrukkelijk verwoord. De eenheid en het belijden van de kerk komen door die strategie onder druk te staan. Soms roept ze ook een scherpe negatieve reactie op onder moslims. Het commitment meent echter dat er ruimte voor moet zijn en roept tegenstanders ertoe op niet te snel te oordelen.

Terecht besteedt de verklaring uitgebreid aandacht aan de positie van migranten en asielzoekers. Velen van hen staan immers open voor het Evangelie. Ik mis hier echter een kritische reflectie die we in West-Europa nodig hebben. Zijn we niet te snel blij met migrantenkerken wanneer we vaak als gevestigde kerken te makkelijk voorbijgaan aan de opgave om zelf ruimte in ons midden voor hen te maken? Hoe kunnen we geloofwaardig zendelingen uitsturen als we thuis niet met dezelfde mensen aan het avondmaal willen zitten?

Het commitment geeft een goede samenvatting van de lezingen en had in die zin ook voorafgaand aan de conferentie kunnen worden uitgebracht als gespreksstuk. Het blijft natuurlijk moeilijk om met ruim 4000 aanwezigen echt samen keuzes te maken en met één stem te spreken. Zo moet het commitment dan ook niet gezien worden.

Eén kans hebben we misschien wel gemist: om door de manier waarop we de conferentie hielden een statement te maken in deze miljoenenstad. Niet eerder was er op deze locatie zo’n grote conferentie gehouden. „Hé, mannen Gods, waar gaan jullie naartoe?” riepen de islamitische taxichauffeurs ons al grappend na. Hebben we hun gespreksstof gegeven voor hun volgende klanten? We hadden in ons luxe conferentieoord ten minste tijdens de dag waarop er aandacht was voor de problematiek van armoede, kunnen vasten en onze lunchpakketten kunnen verdelen in de krottenwijken van Khayelitsha.

De auteur is predikant-directeur van de stichting Evangelie & Moslims en woonde de Lausanneconferentie in Kaapstad bij.