„Bent u predikant van de Nederlandse Kerk? Ik was gisteren op het consulaat en daar vond ik jullie blaadje. Ik woon al jaren in Duitsland, maar wist helemaal niet dat er zoiets als een kerk voor Nederlanders is.”

Regelmatig krijgen predikanten van de Nederlandse Kerk in Duitsland telefoontjes met woorden van deze strekking. De kerk is niet erg bekend en naar Duitsland vertrekkende Nederlanders worden slechts bij hoge uitzondering op haar bestaan geattendeerd.

Toch is ze er officieel al sinds 1898. In dat jaar werd de gereformeerde kerk in Duisburg opgericht, behorend bij de classis Arnhem. In die stad verbleven veel Nederlandse schippers, die behoefte hadden aan Nederlandstalige diensten.

Vanuit Duisburg is de Nederlandse kerk steeds groter gegroeid. Inmiddels zijn er op veertien plaatsen in Duitsland (zie kaartje) regelmatig op zondag kerkdiensten. Elke kern heeft een gesprekskring, die meestal bij kerkgangers thuis plaatsvindt en waarin een predikant een Bijbelgedeelte behandelt.

De NKiD kent geen officiële leden. Bezoekers zijn afkomstig uit allerlei kerkverbanden. Grofweg houdt de algemene kerkenraad drie keer (gemiddelde gezinsgrootte) het aantal abonnees op het blad Schakel-Kontakt aan. Dat zijn er zo’n 3000, verdeeld over vier wijken: Noord, West, Oost en Zuid. In 2006 woonden er meer dan 110.000 Nederlanders in Duitsland.

In de gemeente zijn vier predikanten actief: ds. R. Dijkman-Kuhn (wijk Noord), ds. P. Roggeband (wijk West), mw. drs. H. Allewijn (wijk Oost) en ds. T. M. van de Griend (wijk Zuid).

Sinds 1 mei 2004 maakt de NKiD deel uit van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) en heet ze officieel protestantse gemeente te Duisburg-Ruhrort.

Volgens ds. Roggeband uit Essen, predikant van wijk West, schort het aan aandacht voor de NKiD vanuit Nederland. „Bij hervormden leeft van oudsher de houding dat Nederlanders zich vooral moeten aanpassen in hun nieuwe vaderland en niet allerlei clubjes moeten oprichten. Die houding zie ik terug in de PKN. Als we advies vragen, krijgen we dat, maar verder proeven we weinig belangstelling.”

De predikant zou graag meer waardering zien vanuit Nederland voor het werk van de NKiD. „Het is vervelend om je elke keer te verdedigen alsof je werk niet relevant zou zijn.”

Ds. E. Overeem, adjunct-directeur van de dienstenorganisatie en verantwoordelijk voor oecumenische contacten in de PKN, begrijpt niets van het verwijt van ds. Roggeband. „Toen de NKiD de afgelopen jaren in financiële moeilijkheden verkeerde, omdat ze minder geld ontving van de Evangelische Kerk in Duitsland (EKD), hebben wij ons maximaal voor haar ingespannen. We hebben de wachtgeldregeling voor predikanten kwijtgescholden, het pensioensysteem en de sociale regelgeving aangepast. Dat scheelde de NKiD op jaarbasis enkele tienduizenden euro’s. De reactie van ds. Roggeband klinkt mij ondankbaar in de oren.”

De activiteiten van de NKiD worden grotendeels bekostigd door de EKD. Nederlanders die in Duitsland wonen en zich inschrijven als protestant betalen kerkbelasting. Door de overheid wordt deze op hun inkomen ingehouden en aan de EKD uitgekeerd. De EKD schenkt het grootste deel hiervan aan de NKiD.

Financiële steun kan de PKN niet aan de NKiD geven, stelt ds. Overeem. „Mensen zijn in principe lid van de EKD. Het bezoeken van de NKiD is een aanvullende activiteit, waarvoor ze zelf hun beurs zullen moeten trekken. Onze verhouding moet geen moeder-dochterrelatie, maar een zusterrelatie zijn. De NKiD moet op eigen benen staan.”

En als het gaat om waardering voor het werk van de NKiD? Ds. Overeem: „Willen ze bier en bloemen? Het gaat om de inzet die wij plegen. De afgelopen jaren hebben wij veel tijd in de NKiD gestoken, met groot plezier. We hebben echter meer emigrantenkerken. We kunnen niet constant achter de NKiD aan hollen.”

In november vindt het jaarlijkse gesprek plaats tussen NKiD, EKD en PKN.

nkid.kerknet.de