Inmiddels is wel duidelijk dat er meer aan de hand was dan in eerste instantie werd gesuggereerd. Of er inderdaad geen gezondheidsrisico’s waren, wordt vandaag duidelijk als het RIVM de resultaten van zijn onderzoek openbaar maakt.

Zeker is wel dat verschillende brandweerlieden en politieagenten die bij de brandbestrijding betrokken waren, klachten hebben. Bovendien zijn zij bezorgd of de dampen die bij de brand vrijkwamen stoffen bevatten die op de langere termijn gezondheidsschade kunnen aanrichten.

Er zijn dus nogal wat open vragen na de megabrand in Moerdijk. Het advies aan hulpverleners en omwonenden om maar rustig te gaan slapen, was op zijn zachtst gezegd wat minder doordacht.

Toch is het te gemakkelijk om nu harde kritiek op de instanties te hebben. De overheid moet bij elke ramp vooral twee dingen doen: snel en adequaat hulp verlenen en daarnaast voorkomen dat er paniek uitbreekt. Om dat laatste te bereiken zijn instanties nog wel eens geneigd sussende woorden te spreken.

Daar komt bij dat de brandweer bij calamiteiten altijd snel een check uitvoert of er schadelijke stoffen vrijkomen. Als die eerste meting geen bijzondere verontreiniging aangeeft, is het logisch dat de brandweercommandant het sein ”veilig” geeft.

Wat zich bij de brand in Moerdijk heeft gewroken is het gebrek aan specifieke kennis van de chemische stoffen die in het bedrijf verwerkt worden. In het verleden heeft de Adviesraad Gevaarlijke Stoffen regelmatig gewaarschuwd dat de informatievoorziening over gevaarlijke stoffen niet goed is geregeld. De kennis is niet gecentraliseerd, waardoor deze bij rampen zoals vorige week bij Chemie-Pack niet snel voorhanden is.

Duidelijk is dus dat de overheidsinstanties bij het uitbreken van de brand niet alle noodzakelijke informatie beschikbaar hadden. Dat had ze voorzichtiger moeten maken en vooral hadden ze duidelijker moeten zijn. Waarom niet eerlijk gezegd dat men nog niet alle risico’s in kaart had kunnen brengen en dat het daarom beter was het zekere voor het onzekere te nemen? Dat zou overtuigender zijn geweest dan de sussende woorden die er nu werden gesproken.

Sterker, wie de informatievoorziening goed volgde kon juist door de manier van aanpak een gevoel van onrust en onzekerheid bekruipen. Burgers konden rustig gaan slapen, maar ze moesten vooral geen spruitjes uit eigen tuin eten. En wat te denken van de mededeling dat het drinkwater rondom Moerdijk niet is vervuild, terwijl eerder werd gezegd dat sloten rond het getroffen bedrijf zwaar verontreinigd zijn met giftige stoffen als benzeen en tolueen? Hoe valt dat te rijmen?

Wat de brand bij Moerdijk in ieder geval heeft geleerd is dat overheden bij een calamiteit beter gewoon kunnen zeggen nog niet alles te weten, dan onvolledige en onduidelijke informatie te verspreiden.