De rooms-katholieke kerk van Philippine
Misschien zijn er lezers die, als ze het woord Philippine lezen, aan de Filippijnen denken. Of aan de Filippensen. Aan Filistijnen wellicht? Philippine is een dorp. De Zeeuwen uit Zeeuws-Vlaanderen zullen precies weten waar het ligt – op luttele kilometers van Terneuzen en nog minder ver van de Belgische grens. In dit dorp, royaal bedeeld met mosselrestaurants en door liefhebbers van deze schaaldieren hét mosseldorp bij uitstek genoemd, woonde ik een vergadering bij. Op persoonlijke titel, maar daartoe een aantal jaren geleden gevraagd vanuit het kerkverband waartoe ik behoor, schoof ik aan bij een vergadering van het Platform Historische Kerken Zeeland, uitgaande van de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland.
De vergaderlocaties zijn divers: het provinciehuis in de Zeeuwse hoofdstad, een eeuwenoud hervormd kerkje of, zoals een maand geleden, de parochiekerk in Philippine. De deelnemers zijn nog diverser: vogels van verscheidene pluimage en van nog verscheidener kooitjes. Van rood tot liberaal en van niets tot Gereformeerde Gemeenten in Nederland. Enkele predikanten en ouderlingen. Met elkaar, ondanks de verschillen, strevend naar hetzelfde doel: behoud van historische kerkcultuur.
Dat we ditmaal onder het dak van Romes filiaal vergaderden… ach. Alleen een kruisbeeld en het altaar herinnerden eraan. Het weerhield me niet om de vaste voorzitter, een deken met emeritaat, een buitengewoon sympathiek mens en een uitstekend leidinggever, ondershands enkele stichtelijke boekjes te geven. Hij beloofde plechtig ze te zullen lezen…
Tijdens deze vergadering was SGP-wethouder J. P. Sinke uit Reimerswaal een van de boeiende inleiders. Dan voel je verbondenheid. Verder ging het over subsidiemogelijkheden. En over nog veel meer. Ook werd verteld over de vergaderplaats, een rijksmonument van na de oorlog. Met een bijzondere architectuur. Deze koepelkerk werd gebouwd als opvolger van een in 1944 door de Duitsers opgeblazen kerkgebouw. Voor de nieuwbouw was veel geld nodig. Rome is nog steeds vindingrijk als het daarover gaat; om geld bijeen te brengen werden welgestelde inwoners benaderd. Als ze stevig in hun beurzen wilden tasten, werd als tegenprestatie hun gezicht ergens op de kruiswegstaties geschilderd.
De oud gereformeerde ds. M. A. Mieras (1915-1981) verbleef, zo vertelde auteur J. M. Vermeulen, zomers vaak twee weken bij familie in zijn geboortedorp Axel. Met hen ging hij mosselen eten in Philippine. Daar was juist een groot gezelschap mannen, dat zich te goed deed aan dit zeebanket. Het waren uiterlijk herkenbare roomse geestelijken die wat te vieren hadden. Een van hen hield een toespraak, luid en duidelijk. Daarin werd Rome verheerlijkt.
Opeens kreeg ds. Mieras vrijmoedigheid om deze mensen aan te spreken over het verlossingswerk van Christus en hoe Christus zijn Liefste was geworden. De stemmen verstomden en men luisterde met volle aandacht. Na zo’n tien minuten werd hem gevraagd wie hij was en waar hij vandaan kwam. „Iets ten zuiden van Terneuzen zijn nog ouwe watergeuzen”, was het antwoord. Zo hield deze prediker de ‘smulpapen’ betere kost voor dan mosselen. Hij wees hun eenvoudig en bewogen op de spijs die nimmermeer vergaat.
