Kerk & religie

SSNR staat stil bij ”reformateurs”

VEENENDAAL – Toen in 1665 de voormalige jezuïet Jean de Labadie tot predikant in Middelburg werd bevestigd, rees zijn ster als een komeet aan de Nederlandse kerkhemel. Spoedig ontstonden er echter moeilijkheden, zo betoogde dr. R. Bisschop zaterdag tijdens de openingssessie van de wintercursus die de Stichting Studie Nadere Reformatie organiseert.

Van een medewerker
15 November 2010 09:49Gewijzigd op 14 November 2020 12:31
Dr. R. Bisschop. Foto RD, Anton Dommerholt
Dr. R. Bisschop. Foto RD, Anton Dommerholt

De Labadie werd gezien als een ”tweede Calvijn” of volgens sommigen ”een tweede Teellinck”. Maar toen deze Franse ex-priester door zijn eigenzinnige optreden al na drie jaar werd afgezet, bestreden alle toonaangevende vertegenwoordigers van de Nadere Reformatie hem.

Pleitbezorgers van de Nadere Reformatie bleven altijd binnen de gereformeerde kerk. Ondanks hun streven naar heiliging van het persoonlijke en openbare leven. De zogeheten ”reformateurs” kwamen echter buiten de kerk te staan. De zesdelige wintercursus ”Aan de grenzen van de Nadere Reformatie. Nadere Reformatie en gereformeerd piëtisme tussen katholiciteit en separatisme” staat stil bij deze reformateurs.

Dr. R. Bisschop zei in zijn lezing over Jean de Labadie en het labadisme dat de uit Frankrijk afkomstige ex-jezuïet roomse trekjes bleef vertonen.

Toen De Labadie naar Nederland kwam en op zijn eigenzinnige wijze zijn idealen van radicale kerkhervorming wilde verwezenlijken, werd hij al spoedig geschorst. Dat bracht een ware vloedgolf van pamfletten en geschriften teweeg. Niet alleen de overheid, ook alle belangrijke vertegenwoordigers van de Nadere Reformatie keerden zich radicaal tegen De Labadie.

In de polemiek wordt De Labadie en zijn medestanders een teveel aan subjectivisme en overtrokken individualisme verweten, ten koste van de objectieve heilszekerheid. Wilhelmus à Brakel ging een maand in retraite om zich te bezinnen op De Labadie en zijn ideeën.

De filosofisch geschoolde Jacobus Koelman weerlegde De Labadie en de labadisten systematisch. Volgens Bisschop worden de verschillen tussen de Nadere Reformatie en de labadisten meestal voornamelijk in de uiteenlopende kerkopvattingen gezocht. Dat is onjuist, omdat zijn kerkvisie voortkwam uit zijn geloofsbeleving. „Niet zijn kerkvisie bepaalde zijn geloofsopvatting, maar zijn kerkvisie kwam voort uit zijn mystiek.”

Bisschop wees erop hoe de mystiek bij De Labadie een instrument is waarmee een gelovige trapsgewijs opklimmen kan tot God. Ook de nadere reformatoren benadrukten de beleving, maar wel zo dat die altijd blijft verbonden met de rechtvaardiging door het geloof.

Oordelen

Hoewel Bisschop het onjuist vindt om trekjes in de huidige kerken snel als labadisme te 
bestempelen, meent hij dat er ook nu nog veel labadisme is overgebleven. Echt labadistisch is het als sommige predikanten over de geestelijke staat van kerkgangers gaan oordelen, zodat zelfs de toegang tot het heilig avondmaal daarvan afhangt.

Als typisch labadistisch ziet Bisschop ook het onvermogen om op gepaste wijze de goede gaven van dit leven te genieten. Als derde noemde de inleider het uitsluitend gefocust zijn op eigen zaligheid, met loslating van de katholiciteit van de kerk en de taak tot het wereldwijd zending bedrijven.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer