Roemenen vrezen naderende winter
BARNEVELD – Met vrees en beven zien Roemenen de winter tegemoet. Door de economische crisis zijn de energieprijzen verdubbeld, de salarissen met een kwart gedaald en pensioenen gekort. Toch is de geestelijke crisis van het land groter dan de economische problemen, zegt ds. Ion Botgros. „Maar juist deze crisis heeft ook geestelijke honger tot gevolg.”
Ds. Botgros is voorzitter van de Roemeens-Evangelische Kerk (Biserica Evanghelica Romana, BER), een kerk die rond 1922 als gevolg van een opwekking in de hoofdstad Boekarest is ontstaan. De leer van de BER is verwant met die van de reformatorische kerken in Nederland. Ds. Botgros was vorige week te gast op de synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK), met wie de BER sinds enkele jaren een zusterkerkrelatie onderhoudt.
Roemenië heeft te kampen met een van de ergste economische crises van de afgelopen decennia, zegt ds. Botgros. „Was er in 2009 een negatieve economische groei van 7 procent, dit jaar is dat nog steeds 2 procent. Desastreus is vooral de korting op de salarissen van ambtenaren met 25 procent en de verhoging van de voedselprijzen met ruim 20 procent. Men verwacht dat de inflatie dit jaar ruim 8 procent bedraagt.”
Het werkloosheidspercentage bedraagt momenteel 8, maar in feite ligt dit veel hoger als er rekening wordt gehouden met de 2 miljoen Roemenen die in het buitenland werken, aldus ds. Botgros. „Dan zou het percentage 18 zijn. De negatieve gevolgen van deze uittocht van Roemenen voor de stabiliteit van de gezinnen en de opvoeding van kinderen zijn groot. De armoede zal het komende jaar dramatisch toenemen en vooral voor de komende winter verwacht ik grote moeilijkheden. Het is voor de eerste keer in de geschiedenis van onze kerken dat er speciale collecten gehouden worden voor onze arme broeders die een zeer moeilijke tijd tegemoetgaan.”
Ds. Botgros bezint zich in samenwerking met stichting Hulp Oost-Europa (HOE) op de naderende winter. De HOE ondersteunt in Roemenië tijdens de wintermaanden onder meer hulp aan de allerarmsten. De BER kent diaconale programma’s onder de armen, maar de behoefte is veel groter dan de kerk aan hulp kan bieden, aldus ds. Botgros.
De BER is actief onder de zigeuners in Roemenië. „Deze bevolkingsgroep van meer dan 2 miljoen mensen is extra zwaar getroffen door de crisis”, aldus de Roemeense predikant. „Bij ons hoofdkwartier in Boekarest melden zich dagelijks één tot vier zigeunerfamilies. Onze kerken hebben verschillende gemeenten onder zigeuners gesticht. We zien er verrassende ontwikkelingen: zigeuners die eerst in dronken toestand zingend en musicerend langs cafés rondgaan en die nu voor de Heere Jezus Christus zingen.”
Roemenië mag zich verheugen in een volledige vrijheid van godsdienst. „Die vrijheid wordt gegarandeerd door de overheid en is vastgelegd in de wet. Maar zij wordt lang niet altijd gerespecteerd door de Roemeens-Orthodoxe Kerk, die 80 procent van de bevolking omvat. In de praktijk stuiten onze evangelisten en voorgangers regelmatig op belemmeringen van Roemeens-orthodoxe priesters die ons verhinderen om te preken. Ze organiseren groepen landgenoten, vaak dronkaards, om ons tegen te werken.”
Ds. Botgros noemt een recent voorbeeld van een geplande dienst op een kerkhof. „De plaatselijke priester verhinderde ons het woord te voeren tijdens een begrafenis de volgende dag. Ik sprak de priester aan en vroeg of hij wist wat er in de wet stond. Hij bleef het antwoord schuldig. Toen heb ik het hem uitgelegd. De dag erop stond het hek van het kerkhof wijd open en kregen we de gelegenheid om onbekommerd het Evangelie te preken.”
Ruim twintig jaar vrijheid heeft Roemenië in een bevoorrechte positie gebracht, zegt ds. Botgros. Maar het kerkbezoek liep terug na de revolutie van 1989 en mensen raakten in de ban van de materiële welvaart.
„Toch heeft de huidige crisis ook positieve kanten. Mensen in armoede en sociale ellende vragen weer naar God. Met name op het platteland is er veel openheid voor het Evangelie. We hebben daar vorig jaar vier gemeenten gesticht, waaronder twee zigeunergemeenten. In de stad is het veel moeilijker om mensen te bereiken. Daar is de armoede minder en zijn de materiële verleidingen groter.”
Het Evangelie is voor de armen en geringsten, zo laat de Bijbel weten, aldus ds. Botgros. „Ook dat gaat in Roemenië op. De armoede en ellende zijn in Roemenië groter dan ooit, maar ook de geestelijke honger neemt toe. Het gebed is net als het opendraaien van een kraan. Wie de kraan opent, kan zegeningen van boven verwachten. Zo alleen komen de Roemenen de winter door.”
